Laat mij dan maar wat voortijdig sterven

Merkwaardig dat het Expertisecentrum Euthanasie in de verklaring bij zijn gestegen jaarcijfers voorbijgaat aan de sociaal-maatschappelijke onrust bij de babyboomers over hun toekomstige oude dag, reageert Wichert van Dijk uit Utrecht in Trouw. “Het verdwijnen van leuke woonplekken en verzorgingshuizen…

Lees meer

Expertisecentrum vaker euthanasie

Het Expertisecentrum Euthanasie, voorheen de Levenseindekliniek, heeft volgens Trouw vorig jaar opnieuw vaker euthanasie verleend. Het aantal ingewilligde verzoeken steeg met 11 procent, naar 1240. Dat blijkt uit de jaarcijfers van het expertisecentrum, dat mensen helpt die voor euthanasie niet…

Lees meer

Wat doen we met de dood?

  Het sterfbed in Nederland is veranderd de afgelopen dertig jaar: er is meer te kiezen dan vroeger. Later deze maand publiceert Trouw de serie ‘Wat doen we met de dood?’. Die beschrijft hoe Nederlanders omgaan met die keuzes, op…

Lees meer

Praat op tijd over palliatieve zorg

De medische wetenschap vermag veel, schrijft Trouw, maar geen patiënt heeft het eeuwige leven. Daarvoor is er palliatieve zorg. Wanneer zet je die in, en welke waarde heeft dat? Arts Manon Boddaert van het Expertisecentrum Palliatieve zorg van het Leids…

Lees meer

Thuis sterven steeds moeilijker

Thuis sterven wordt moeilijker. Dat zegt beroepsvereniging Verzorgenden en Verpleegkundigen V&VN in de Telegraaf. Verpleegkundigen in het ziekenhuis krijgen de benodigde thuiszorg voor mensen niet meer geregeld. Daardoor kunnen patiënten niet naar huis, maar moeten ze tegen hun wens in…

Lees meer

Geen filter meer tussen thuis en ziekenhuis

Jonge huisartsen werken tegenwoordig vaak nomadisch. Ze trekken rond van praktijk naar praktijk. Zo verdwijnt een van de belangrijkste aspecten van de relatie tussen een dokter en een ziek mens, schrijft Bert Keizer in zijn column in Trouw: continuïteit. “Het…

Lees meer

Gemiddeld sterfbed best ingewikkeld

Marike de Meij is naast huisarts ook hoofd van het palliatieve team van het OLVG. In Het Parool geeft ze haar visie omtrent advance care planning (acp), het opstellen van een soort ‘sterfteplan’ met wensen van ongeneeslijk zieken. “Bij ons…

Lees meer

Laatste fase beter bespreekbaar maken

Iemand die ernstig ziek is, zou niet alleen veel steun van zijn naasten moeten krijgen, maar zou vanuit de zorg beter op de dood moeten worden voorbereid, zo betoogt longarts Sander de Hosson in de Telegraaf. Binnen de geneeskunde ligt…

Lees meer

Hoe regeer je over je graf heen?

Hoe zorg je dat je erfenis terechtkomt bij wie je wil? Dus niet bij dat akelige stiefkind of die vervelende schoonzoon. Of bij een kind dat je al jaren niet meer spreekt. Misschien wil je zelfs niets nalaten aan je…

Lees meer

Digitale erfenis goed regelen

De moderne erfenis bestaat niet alleen uit een onopgeruimde zolder, maar ook uit een verzameling foto’s, video’s, playlists, mailtjes en appjes. Dat kan voor nabestaanden waardevol zijn, maar dwingt ons ook na te denken over hoe we onze digitale erfenis…

Lees meer

Euthanasie bij stapeling ouderdomsklachten

Door een combinatie van verschillende ongeneeslijke en voortschrijdende ouderdomsklachten kan het leven als ondraaglijk en uitzichtloos worden ervaren, zegt de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde NVVE. “Denk bijvoorbeeld aan de optelsom van artrose, problemen met evenwicht of verminderde geestelijke…

Lees meer

Mysterieuze oversterfte voorbij

De geheimzinnige oversterfte waarover veel te doen is, lijkt voorbij. Eind januari zakte het aantal overledenen terug naar het verwachte niveau voor de tijd van het jaar, aldus de Volkskrant. De daling volgt op een periode van tien maanden haast…

Lees meer

Schrik van premiestijging uitvaartverzekering

Klanten van de Enschedese uitvaartverzekeraar Ardanta zijn zich volgens dagblad Tubantia rotgeschrokken van een extreme stijging van hun premie. Hun maandbedrag gaat met 50 procent of meer omhoog. Volgens Ardanta is het nodig vanwege stijgende kosten en hoge inflatie. Vijftig…

Lees meer

Hoger sterftecijfer optelsom van factoren

Voor het derde jaar op rij zijn er in 2022 meer mensen overleden dan verwacht. De achter ons liggende coronapandemie is een van de redenen, maar wat speelt er nog meer? Dat is volgens het AD een moeilijke vraag. Slechtere…

Lees meer

Derde jaar op rij met oversterfte

In 2022 overleden 170 duizend mensen. Dat waren er 14,5 duizend (9,3 procent) meer dan verwacht. In iedere leeftijdsgroep was de sterfte hoger dan verwacht. Dat meldt het CBS op basis van voorlopige jaarcijfers. De oversterfte in 2022 was iets…

Lees meer

Crematie duurder door energiekosten

  Ook crematoria ontkwamen in 2022 niet aan hogere energiekosten. Een crematie is nu zo’n 60 tot 100 euro duurder door de gestegen prijzen van gas. Ook de prijzen voor de koffie en de cake stijgen. Toch kiest nog steeds…

Lees meer

Veel vragen dementie en het levenseinde

De NVVE organiseert elke maand een themabijeenkomst over dementie en het levenseinde door het land. Volgens de vereniging zijn deze bijeenkomsten een groot succes. In Limburg waren er deze maand  ruim 200 belangstellenden. “Blijkbaar is de informatiebehoefte over dit onderwerp…

Lees meer

Lang leve de begraafplaats

“Hoe idyllisch het allemaal ook was, toch bekroop me ook een onrustig gevoel”, schrijft  Stijn Fens in Trouw in een column over zijn bezoek aan het graf van zijn vader. “Het blijkt dat tegenwoordig steeds minder mensen zich laten begraven….

Lees meer

Mysterie rond oversterfte

Waarom blijft de oversterfte zo hoog? Nog altijd vonden academische onderzoekers geen afdoende verklaring voor het fenomeen. Dit voedt volgens de Telegraaf speculaties: zo zou de oversterfte (in 2022 stierven er veertienduizend mensen meer dan gemiddeld) samenhangen met de coronavaccinaties….

Lees meer

Welke klachten ervaren stervenden?

Stervende patiënten kampen in de uren voor hun dood regelmatig met somatische klachten. Met name pijn en onrust zijn veelvoorkomende symptomen. Dat concluderen artsen van UMC Utrecht in een studie waarover het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde bericht. Behandeldoelen niet gehaald…

Lees meer

Uitvaart in besloten kring blijvende trend

Uitvaarten worden steeds vaker gehouden in besloten kring. Alleen intimi krijgen een uitnodiging, schrijft EW: directe familie, en soms de beste vrienden en een paar favoriete ex-collega’s. Tijdens de coronapandemie mochten maximaal dertig en later vijftig tot honderd mensen bij…

Lees meer

Het taboe op de natuurlijke veroudering

Als de covid-19-epidemie iets heeft duidelijk gemaakt, is het wel dat de natuur in de omgang met ziekte en dood geen rol meer speelt. Dat schrijft Marli Huijer in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde: Het leven is maakbaar en waar…

Lees meer

Geheimzinnig getalm rondom oversterfte

In het eerste halfjaar van 2022 stierven zesduizend meer mensen dan berekend was. “Daarmee zijn zesduizend families betrokken. Als elke gestorvene in een netwerk van tien mensen leefde, waren minimaal zestigduizend individuen bij deze overledenen betrokken” , schrijft Leon de…

Lees meer

Palliatieve sedatie lang niet altijd beste keus

In de stervensfase zijn optimale zorg en symptoomverlichting het belangrijkst. Dit schrijft huisarts (en arts palliatieve zorg) dr. Maarten Scholten in Medisch Contact. Hij is mede door zijn werk in het Verenigd Koninkrijk de laatste jaren anders gaan denken over…

Lees meer

Proces om zelf te beslissen over de dood

Janine de Graaf-Klunder uit Meppel (60) wil dat mensen zelf kunnen beslissen over hun levenseinde. “Maar ik voel me daarin belemmerd door de staat”, zegt zij in NRC. De Graaf is een van de dertig eisers in het proces tegen…

Lees meer

De ene doodswens is de andere niet

Suïcidepreventie richt zich vaak op jongeren, maar er zijn ook ouderen die dood willen. Niet omdat ze hun leven voltooid achten, maar uit levenspijn waar misschien een oplossing voor is; de ene doodswens is de andere niet. Dat schrijft Sisco…

Lees meer

Expertisecentrum Euthanasie laatste strohalm

Het Expertisecentrum Euthanasie, vroeger de Levenseindekliniek genoemd, bestaat tien jaar. Jaarlijks kloppen er zo’n drieduizend mensen aan die met hun euthanasiewens niet bij hun behandelend arts terechtkunnen. Vier van hen lieten het afgelopen jaar de Volkskrant toe. Alzheimer blijft ingewikkeld…

Lees meer

Zelf je levenseinde bepalen

Hij is niet levensmoe. Integendeel. Chris Zijdeveld (77) geniet van elk moment van het leven. Maar hij weet wel precies wanneer het mooi is geweest. “Niet dement worden, niet in een karretje terecht komen”, zegt de oud-wethouder van Schiedam in…

Lees meer

Patiënten weten zelf vaak best dat het ‘op’ is

Hanna Willems is klinisch geriater en onderzoeker in het Amsterdam UMC. Met collega’s publiceerde zij de resultaten van een studie waaruit bleek dat de helft van de zeer kwetsbare verpleeghuisbewoners met een gebroken heup er na gezamenlijke besluitvorming voor koos…

Lees meer

Plan 75 schokkende Japanse film

In Japan is deze week Plan 75 uitgekomen, een film die kijkers schokt en laat nadenken over het grote probleem rondom de vergrijzing. Regisseur Chie Hayakawa spiegelt de kijker volgens de Telegraaf een Japan voor waarin mensen van 75 jaar…

Lees meer

Naar optimale zorg aan einde van het leven

“Als we de dood negeren doen we het leven tekort.” Dat is het credo dat Christiaan Rhodius, arts palliatieve geneeskunde in hospice Bardo in Hoofddorp, heeft gehaald uit gesprekken met vele bewoners. Bij  “palliatief” denken mensen aan de laatste weken…

Lees meer

Praten over levenseinde niet altijd makkelijk

Iets meer dan de helft van de 70-plussers die deelnamen aan een onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland over het naderende levenseinde heeft nog geen gesprek gevoerd met een zorgverlener over dat levenseinde. Het merendeel omdat ze daar nog geen behoefte aan…

Lees meer

Uitvaart steeds meer in huiskamersfeer

De uitvaartbranche is flink veranderd, schrijft het AD bij het begin van de Week van de Begraafplaats (tot en met 3 juni). Afscheid nemen van het leven wordt duurzamer, persoonlijker en intiemer. Hoewel na de corona-maatregelen nu alles weer terug…

Lees meer

Goed sterven terug veroveren op overleven

Sterven is een zaak van de dokter geworden, wat op maatschappelijk en persoonlijk vlak heeft geleid tot een verwaarlozing van de omgang met de sterfelijkheid. Oud-Denker des Vaderlands Marli Huijer doet in de Volkskrant een schot voor de boeg om…

Lees meer

Waarom ouderen laten doormodderen?

“Als je daadwerkelijk de moed en het doorzettingsvermogen hebt het leven te willen beëindigen – dat zal nooit lichtvaardig gebeuren – moet je dan van de Raad van State nog eens tien of twintig jaar doormodderen omdat het wellicht ooit…

Lees meer

Absurd grote verschillen grafkosten

Monuta voert elk jaar onderzoek uit naar de grafkosten in Nederland en de conclusie is elk jaar praktisch dezelfde, namelijk dat de verschillen per gemeente absurd groot zijn. In Huizen en Nieuwegein is een graf zomaar vijf keer duurder dan…

Lees meer

Naast levenstestament een zorgverklaring

Naar aanleiding van een NRC-artikel over levenstestamenten, schrijft een lezer het nut van zo’n testament zeker niet in twijfel te trekken, “wel de huidige verworden opzet”. “Met minder dan 10 kantjes kom je er niet. De notariële beroepsgroep heeft er…

Lees meer

Negatief advies Voltooid Leven-wet

De Voltooid Leven-wet van D66 kampt met nieuwe tegenslag. De Raad van State oordeelt negatief over het wetsvoorstel: het biedt onvoldoende waarborgen om te voorkomen dat mensen onvrijwillig of in een opwelling uit het leven stappen. Daarmee geeft de raad…

Lees meer

Les in de kunst van het vreedzaam sterven

Nog te vaak zijn artsen en verpleegkundigen gericht op het genezen van een patiënt, ook als die niet meer beter kan worden. Een cursus palliatieve zorg moet hun blik verbreden. KWF Kankerbestrijding en Carend (centrum voor zorg bij ongeneeslijke ziekte)…

Lees meer

Levenstestament steeds populairder

Het levenstestament wordt steeds populairder. Vorig jaar werden er volgens de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie bijna 170.000 opgesteld. Niets vastleggen kan voor problemen zorgen, zegt in NRC notarieel jurist Chanien Engelbertink,  die in 2010 samen met een groep andere notarissen een…

Lees meer

Wilt u nog gereanimeerd worden?

De vraag ‘Wilt u nog gereanimeerd worden?’ is soms gepast maar soms ook niet. Op initiatief van de Nederlandse Internisten Vereniging is uitgewerkt wanneer en hoe de wensen van de patiënt moeten worden besproken. Drie medisch specialisten belichten deze ‘delicate…

Lees meer

Eerst vervolgd, nu gerespecteerd

Twintig jaar bestaat de euthanasiewet. In die twee decennia is één arts strafrechtelijk aangeklaagd voor moord: Marinou Arends. Na vier jaar werd ze in 2020 door de Hoge Raad ontslagen van vervolging. In de Telegraaf kijkt ze terug op die…

Lees meer

Liever goed afscheid dan iets langer leven

Hospice Kuria, het eerste in Amsterdam, bestaat dertig jaar. In die periode is er steeds meer aandacht gekomen voor de laatste levensfase, zegt directeur Jaap Gootjes in Het Parool. “Een goed afscheid is belangrijker dan drie maanden langer leven.” Sommige…

Lees meer

Vaak geen euthanasie bij zware dementie

Wie ernstig dement is, kan euthanasie krijgen met een eerder genoteerde wens, zo staat in de wet. Maar een grote groep huisartsen denkt daar anders over, blijkt uit onderzoek. Voor wie ooit euthanasie wil kunnen krijgen alleen op basis een…

Lees meer

Kerkhoven op sterven na dood

De stijgende populariteit van cremeren zorgt voor open plekken op begraafplaatsen. In het Overijsselse Hertme heeft de begraafplaatsbeheerder een oplossing die in de rooms-katholieke kerk gevoelig ligt, zo schrijft de Volkskrant: geef ruimte aan niet-katholieken. In Hertme weet begraafplaatsbeheerder Tonnie…

Lees meer

Denk en praat nú over de laatste fase

Denkt u wel eens aan het einde van uw leven en wie er dan voor u zorgt? Zo nee, begin er dan direct aan! We moeten ons eigen plan maken, zeggen experts in AD Haagsche Courant. De vanzelfsprekende verzorgde oude…

Lees meer

Uitvoering euthanasiewet verbeteren

Tijdens een congres van de NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde) werd stilgestaan bij het feit dat de euthanasiewetgeving twintig jaar geleden van kracht werd.. Diverse deskundigen betoogden dat de wet uitstekend in elkaar zit maar dat aan de…

Lees meer

KWF investeert in palliatieve zorg

Bestrijden van kanker, dat was altijd het doel van KWF.  De organisatie gaat nu ook investeren in betere zorg voor terminale kankerpatiënten. Een flinke ommezwaai, aldus het AD. KWF trekt 1 miljoen euro uit om artsen en oncologisch verpleegkundigen bij…

Lees meer

Eenzaam zorgen voor geliefde met alzheimer

“Het is eenzaam om voor een geliefde met alzheimer te zorgen”, vertelt Amerikaanse schrijfster Amy Bloom in NRC. Zij is in Amsterdam ter promotie van haar boek In liefde. Een memoir over leven en verlies. Al vanaf eind 2016 merkte…

Lees meer

Sterven doe je niet alleen

‘Hoe lang moet dit nog duren?’ Dat is een vaak gehoorde verzuchting van omstanders aan het bed van een stervende, aldus een redactioneel van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG). “Er klinkt zeker compassie in door, soms ook ongeduld.” Een…

Lees meer

Vier van de tien praten niet over afscheid

Bijna de helft van de Nederlanders is niet bang voor de dood. Toch praten vier op de tien mensen niet over hun afscheid met naasten. Dat blijkt volgens de PZC uit een onderzoek dat uitvaartonderneming Monuta in alle provincies heeft…

Lees meer

Mantelzorg of misbruik?

Kort voor haar overlijden past een dementerende vrouw haar testament aan. De buurman, tevens mantelzorger, krijgt alles. Haar enige neefje en nichtje, die tot dan toe altijd erfgenamen zijn geweest, proberen via de rechter het testament nietig te laten verklaren….

Lees meer

Gestage groei euthanasie

Ernstig zieken kozen vorig jaar vaker voor euthanasie. Het gaat om 4,5 procent van alle sterfgevallen. Dat is hoger dan ooit, ondanks dat veel mensen aan corona stierven. Het aantal mensen dat euthanasie kreeg in Nederland was vorig jaar groter…

Lees meer

Euthanasie vaak vraag om goed einde

Waar de één zich in de beginjaren nog ongelooflijk eenzaam voelde als hij euthanasie uitvoerde, voelt de ander zich nu goed geholpen en gesteund. Huisartsen Flip Sutorius (70) en Marloes Tack (40) blikken in Medisch Contact samen terug op wat…

Lees meer

Euthanasiewet bestaat 20 jaar

Op 1 april is het precies twintig jaar geleden dat “door een jarenlange strijd van dappere artsen, juristen en politici én de cruciale rol van oud-minister Els Borst de Nederlandse euthanasiewet in werking trad. Daar zijn we trots op en…

Lees meer

Zorgen over toename van palliatieve sedatie

De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) maakt zich zorgen over de sterke toename van het aantal palliatieve sedaties in Nederland. In zeven jaar tijd is het aantal gestegen van 18 procent naar inmiddels ruim 22 procent van alle…

Lees meer

Gesprek over de dood echt geen morele plicht

“Het beter bespreekbaar maken van het levenseinde is nodig. Daar is nog veel winst te behalen. Maar laten we daarbij niet alleen aandacht hebben voor óf, maar ook hóe het gesprek gevoerd wordt.” Dat schrijven Liesbeth van Vliet (universitair docent…

Lees meer

Individueel zorgplan laatste levensfase

Het moet makkelijker worden voor verschillende zorgaanbieders om samen palliatieve zorg te organiseren, zegt de Nederlandse Zorgautoriteit. Zodat deze zorg passend is en aansluit bij de wensen van de patiënt. Voor zorgverleners moet het lonend worden om via proactieve zorgplanning…

Lees meer

Wensen bij levenseinde meer bespreekbaar

De coronacrisis heeft veel invloed gehad op mensen die palliatieve zorg ontvingen of verleenden. De kwaliteit van de palliatieve zorg heeft ‘te lijden gehad’ van de coronamaatregelen. Tegelijk is er ‘meer maatschappelijke bewustwording’ voor het belang van het bespreekbaar maken…

Lees meer

Hoe regelen we onze digitale erfenis

Met jaarlijks 150.000 overlijdens ontstaan bijna evenveel digitale nalatenschappen, want 89 procent van ons zit dagelijks op sociale media en slaat in clouds foto’s, e-mails, andere belangrijke data en misschien cryptomunten op. Dikwijls is dit een grote zorg voor nabestaanden,…

Lees meer

Voer het debat over voltooid leven

“Ik wil absoluut niet op een IC sterven. Het lijkt mij afschuwelijk. En ik wil ook niet worden gereanimeerd, mede omdat je dan op een IC komt. Het lijkt me prachtig om dood neer te vallen en dat is het…

Lees meer

Verschillende soorten hulp bij doodgaan

Het levenseinde verzachten met palliatieve sedatie is prima, maar is toch echt iets anders dan een zelfverkozen euthanasie, schrijft gepensioneerd cardioloog René Dijkgraaf in de Volkskrant. Met de trend van ‘euthanasie light’ gaan die zaken volgens hem door elkaar lopen….

Lees meer

Levenstestament steeds populairder

We worden steeds ouder, maar niet iedereen houdt het overzicht en inzicht in de eigen financiële situatie. Het laten opstellen van levenstestament is volgens de Telegraaf om die reden steeds populairder. In ons land nam het aantal afgesloten levenstestamenten toe…

Lees meer

Hoort Middel X in het nachtkastje?

De Coöperatie Laatste Wil (CLW) zet zich sinds haar oprichting in 2013 in voor een levenseinde onder eigen regie, de autonome route. Die route is erg lastig, zegt bestuurslid Petra de Jong in Medisch Contact over de laatstewilpil. ‘De minister…

Lees meer

Recht op een betere dood

De tijd dat de kerk standpunten innam over morele kwesties, is voorbij. Maar zijn eigen Protestantse Kerk in Nederland moet zich wél roeren in het debat over euthanasie, vindt ethicus Theo Boer. Het landelijk bestuur van de PKN heeft Boer…

Lees meer

‘Spreiding hospices moet veel beter’

De 274 hospices in ons land nemen jaarlijks zo’n tienduizend terminaal zieken op, zo raamt de eerste hoogleraar hospicezorg in ons land, prof. dr. Saskia Teunissen van het UMC Utrecht, in de Telegraaf. Ze doet al vier jaar onderzoek naar…

Lees meer

Samen kiezen voor het einde niet zo simpel

De rouwadvertentie van een stel, dat uit het ‘voltooide leven’ stapte, roept de vraag op: is een dergelijke manier van sterven in opkomst? Stellen lijken in ieder geval vaker om informatie te vragen over gezamenlijke suïcide. ‘Hebben het leven in…

Lees meer

Keuzes in de laatste levensjaren

In samenwerking met Ouderenberaad Zuid-Holland Noord zendt TV Sleutelstad in juli een serie van 5 afleveringen uit over ‘Keuzes in de laatste levensjaren’. De start is vrijdag 2 juli om 16.00 uur met het thema ‘ Wat kan en wat…

Lees meer

Het juiste moment om dood te gaan

De wereldberoemde psychiater Irvin Yalom (1931) schreef met zijn in 2019 overleden vrouw Marilyn ‘Een kwestie van dood en leven’, een boek dat intussen ook in Nederland is verschenen. Voor veel mensen komt de angst voor de dood op als…

Lees meer

’De mens kan 150 worden’

Eeuwig leven: het is een droom van velen. Ook al is er medisch steeds meer mogelijk, Russische en Amerikaanse wetenschappers waarschuwen: ons lichaam houdt het na 150 jaar toch echt voor gezien. De onderzoekers stelden zich de vraag ’hoelang kan…

Lees meer

Uitvaart nieuwe stijl

De dood mag ook worden gevierd, vinden ‘deathfluencers’. Ze stimuleren mensen anders na te denken over het ultieme afscheid. Met YouTube-cursussen, uitvaartfoto’s op Instagram en doodsdiners, schrijft Het Parool. Claudia Crobatia is death awareness-coach. Ze geeft online videocursussen, vlogt op…

Lees meer

’We zijn te bang voor de dood’

Is het redden van zoveel mogelijk levens in een pandemie de juiste strategie? Nee, zegt oud-hoogleraar Heleen Dupuis. Volgens de medisch ethicus moeten we meer inzetten op kwaliteit van leven en leren om de dood te accepteren. “Laat ons ouderen…

Lees meer

Niet altijd tot het bittere eind knokken

Longarts Sander de Hosson houdt niet van kreten als ‘vechten tegen de dood’. Hij zet als longarts in op kwaliteit van leven, juist in die laatste levensfase. Het kan hem niet vaak genoeg over palliatieve zorg gaan. Geregeld treft hij…

Lees meer

‘Laat 120 niet het nieuwe 100 worden’

Mogelijk kan een menselijk lichaam dankzij de periodieke vervanging van essentiële onderdelen ooit 150 jaar mee. Maar hetzelfde zal niet gelden voor de menselijke ziel, daarvan is het vermogen tot regeneratie begrensd, schrijft Volkskrant-redacteur Sander van Walsum in een essay…

Lees meer

‘Palliatieve zorg is goed, maar kan nog beter’

Zorgverleners vinden dat de palliatieve zorg die zij geven van hoge kwaliteit is. De zorg kan nóg beter worden als de adviezen van het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland vaker ter harte worden genomen. Dit blijkt uit een vragenlijstonderzoek van het…

Lees meer

 “We weten zo weinig over het proces van sterven”

Artsen kunnen ook in de laatste levensfase een belangrijke rol spelen voor patiënten. Dat stelt internist-oncoloog Lia van Zuylen in haar oratie ter gelegenheid van de aanvaarding van de Kuria Leerstoel Klinische Palliatieve zorg. Professionals moeten al tijdens hun opleiding…

Lees meer

‘Druk op artsen neemt toe’

Huisarts Jaap Schuurmans was er al bang voor: de regels voor euthanasie bij dementie worden verruimd. Jaap Schuurmans , huisarts in Groesbeek, keert zich tegen euthanasie waarbij de stervenswens niet door de patiënt kan worden bevestigd, aldus het Nederlands Dagblad….

Lees meer

Regels euthanasie dementerenden verruimd

De regels voor euthanasie op ernstig dementerenden worden ruimer. De regionale toetsingscommissies euthanasie (RTE’s) maken volgens de Volkskrant vandaag bekend dat zij hun beoordelingscriteria voor artsen in de zogeheten Euthanasiecode op vier punten aanpassen. Zo hoeft een schriftelijke wilsverklaring van…

Lees meer

Onderzoek spreken over het levenseinde

Het nadenken over het levenseinde komt vaak op gang door ziekte van de persoon zelf en of van een naaste, overlijden van een naaste of het proces van het ouder worden. In hoeverre voeren mensen gesprekken over het levenseinde en…

Lees meer

Zeg pap hoe wil je eigenlijk dood?

Willen je ouders gereanimeerd worden? Of aan de beademing als ze op de intensive care zouden belanden? En hoe zijn hun wensen voor hun begrafenis of crematie? Praten met je ouders over de laatste fase van hun leven, we gaan…

Lees meer

‘Gewoon sterven verdient aandacht’

Het ‘gewone’ sterven moet veel meer aandacht krijgen van de politiek, zeker nu door de vergrijzing het aantal mensen dat overlijdt gaat toenemen. Op dit moment gaat de discussie te vaak over euthanasie en ‘voltooid leven’, aldus Landelijk Expertisecentrum Sterven…

Lees meer

Hoe om te gaan met euthanasie bij dementie

Na een rechtsgang van vier jaar bevestigde de Hoge Raad in april het oordeel van de rechtbank dat een verpleeghuisarts die het leven van een zwaar demente patiënt had beëindigd niet strafbaar is. De uitspraak van de Hoge Raad luidt…

Lees meer

Na euthanasie vervolgd voor moord

Verpleeghuisarts Marinou Arends voerde euthanasie uit bij een diepdemente patiënte. Ze werd vervolgd voor moord en vrijgesproken. Nu doet ze haar verhaal in de Volkskrant over de zaak die de ‘koffie-euthanasie’ is gaan heten. ‘Ik wilde transparant zijn’, zegt Arends….

Lees meer

‘Eigen regie tot het levenseinde’

Naast kwaliteit van leven is kwaliteit van sterven een breed gedragen streven ,aldus de Raad van Ouderen. “Het leeft bij vrijwel alle ouderen. “Het ontsluiten van informatie hierover is van belang om ook daadwerkelijk keuzes te kunnen maken. De eigen…

Lees meer

‘Dement is iets anders dan wilsonbekwaam’

In de omstreden euthanasiezaak – de ‘koffie-euthanasie’ – van april jl. is niet goed onderzocht of de patiënte wilsonbekwaam was. Het was van levensbelang geweest om dat wél te doen. Dat schrijft Klaas Rozemond, universitair hoofddocent strafrecht Vrije Universiteit, in…

Lees meer

Expertisecentrum Euthanasie als vangnet

Steven Pleiter was vanaf de oprichting in 2012 bij het Expertisecentrum Euthanasie (voorheen Levenseindekliniek) betrokken. Op 1 oktober gaat hij met pensioen. In een afscheidsinterview in Medisch Contact zegt hij: ‘Het werk dat wij doen wordt door veel mensen gezien…

Lees meer

Proactieve zorg aan het levenseinde

Proactieve zorg – vaak aangeduid als advance care planning (ACP) – stelt mensen in staat om met hun zorgverleners doelen, wensen en behoeften te bespreken voor toekomstige behandelingen, zorg en ondersteuning aan het levenseinde. Voor blijvend gebruik van ACP binnen…

Lees meer

Euthanasie bij mensen met dementie acceptabel?

Van de Nederlandse bevolking vindt 60% euthanasie acceptabel bij patiënten met gevorderde dementie die hiervoor op een eerder moment toestemming hebben gegeven. Onder artsen ligt dit percentage een stuk lager. Dat blijkt uit een onderzoek van Arianne Brinkman-Stoppelenburg (Erasmus MC)…

Lees meer

Opkomst van levende doodskist

Voor het eerst is dit weekend een vrouw begraven in een kist van schimmeldraden. „Het einde van het leven is zo het begin van nieuw leven.” Bouwkundige Bob Hendrikx ontwikelde de kist en geeft uitleg in NRC en bij de…

Lees meer

Hoe gaan we om met de naderende dood

Je bent oud en de dood nadert. Wat doe je? Aftakelen, op de fiets springen of de somber kijkende hulp die je elke ochtend komt aankleden opbeuren? Als het op ouder worden aankomt dan zijn dit, schrijft De Gelderlander, super…

Lees meer

Zoektocht naar de goede dood

De meeste mensen kunnen zich voorbereiden op hun sterven, doordat er een ziekte aan voorafgaat. Maar waar moet je dan op letten? Het Nederlands Dagblad beschrijft een zoektocht naar de goede dood. Ieder proces is anders, maar in gesprekken met…

Lees meer

Euthanasie vanwege stapeling van klachten

Ouderen van nu hebben een vrije opvoeding gehad, daarom zal het aantal euthanasieverzoeken verder toenemen is de voorspelling. Het aantal keren dat artsen in Nederland euthanasie verlenen, zal de komende acht jaar verdubbelen. Die voorspelling doet Steven Pleiter in een…

Lees meer

Herhaalrecepten van twijfelachtige waarde

Van alle personen die in 2017 overleden in Nederland, stierf drie kwart aan een aandoening die veelal gepaard gaat met een ziekbed en een behoefte aan palliatieve zorg.   Bijna de helft van de mensen uit deze doelgroep die tot…

Lees meer

Recht op hulp bij zelfdoding?

Wanneer je zelf vindt dat je genoeg hebt geleefd, heb je dan recht op hulp bij zelfdoding? Deze vraag staat centraal in een Artsen Podcast van de arrtsenfederatie KNMG. Als het wetsvoorstel Voltooid Leven wordt aangenomen, kunnen ouderen met hulp…

Lees meer

Stoppen met dialyse

De familie van een 83-jarige dialyse patiënten vindt dat het niet meer gaat: Moeder is moe, klaagt, het lichaam is op, en ze zegt de dialyse niet meer te verdragen. “Daarom zou de familie graag willen dat wij op medische…

Lees meer

Bestuurder Expertisecentrum Euthanasie

Expertisecentrum Euthanasie krijgt een nieuwe bestuurder: Sonja Kersten (46). Zij volgt Steven Pleiter op, die op 1 oktober 2020 zijn functie overdraagt. Pleiter was vanaf de oprichting in 2012 bij het expertisecentrum – toen nog Levenseindekliniek – betrokken. Hij gaat…

Lees meer

‘Euthanasie bij dementie beter in vroeg stadium’

Euthanasieregels bij demente ouderen brengen de arts in problemen. Duidelijker zou zijn als er niet gewacht hoeft te worden tot de patiënt ‘ondraaglijk lijdt’, schrijft Klaas Rozemond (universitair hoofddocent strafrecht Vrije Universiteit)in NRC. Oud-huisarts Peter van Rijn bepleit in NRC…

Lees meer