Ouderen kunnen best meer zelf doen

Ogen druppelen. Zalfjes smeren. Steunkousen aan- en uittrekken. Het zijn allemaal relatief kleine handelingen die (wijk)verpleegkundigen in de ouderenzorg uitvoeren. Elke dag bij de meeste cliënten, als vaste prik.

“Dat hoeft helemaal niet altijd”, stelt Erwin Ista, universitair hoofddocent verplegingswetenschappen bij het Erasmus MC, in Trouw. Uit zijn onderzoek met een groep zorginstellingen blijkt dat ouderen vaak prima zelf hun steunkousen kunnen aantrekken dankzij een gladde hoes, zichzelf om de dag met een washand kunnen opfrissen en met een speciale bril hun ogen kunnen druppelen.

Zelfredzaamheid terug

Ista weet het, schrijft Trouw: dat klinkt controversieel. Ouderen moeten, om tijd en geld te besparen, zichzelf maar uit de brand helpen. Zo’n frame is snel geboren. “Ik zou willen stellen dat het voor veel ouderen ook prettig kan zijn. Zelf iets kunnen doen, indien mogelijk, geeft mensen een stukje zelfredzaamheid terug.”

Mooie bijvangst

Iemand die zelf de steunkousen kan uittrekken, kan ook beter bepalen wanneer hij of zij naar bed wil. “Als de verpleegkundige dat begin van de avond komt doen, is dat een logisch moment om de cliënt in bed te leggen.” Wat daarbij volgens Ista een mooie ‘bijvangst’ is: het bespaart personeelsinzet, geld en tijd.

Niet standaard thuiszorg

Universitair hoofddocent Ista van het Erasmus MC denkt volgens Trouw dat een kritische blik op de praktische zorgverlening kan bijdragen aan flexibiliteit in de sector. “Ook ziekenhuizen en huisartsen spelen daarin een rol. Kijk naar wat een patiënt kan en wil. Vraag niet voor iedereen standaard thuiszorg aan.” Familie en naasten moeten betrokken worden bij eventuele afspraken over zelfzorg.

Premie betaald, dus recht op zorg?

Soms hoort Ista oudere cliënten zeggen: ‘Ik heb mijn hele leven premie betaald, dus ik heb nu recht op alle zorg’. Die houding zal bijgesteld moeten worden, denkt hij, om in de vergrijzende maatschappij goede ouderenzorg betaalbaar en haalbaar te houden. “Het gesprek daarover aangaan is waardevol.”