Ouderen weer aan het fietsen helpen

Hoe krijg je oudere mensen weer op de fiets, als ze hun tweewieler lange tijd ongebruikt in de schuur hebben staan? Dat onderzoekt Eric Maris van het Donders Instituut in Nijmegen met de door hem ontwikkelde fietssimulator. Hij vertelt erover in de Gelderlander.

Bang om te vallen. Dat is de belangrijkste reden voor senioren om te stoppen met fietsen, en het weerhoudt hen ervan om weer op te stappen. “Dat snap ik”, zegt neurowetenschapper Eric Maris, gespecialiseerd in de vraag hoe we onze balans behouden als we staan, lopen en fietsen. “Maar het is ook heel jammer. Want de fiets is het beste en meest laagdrempelige fitnessapparaat dat er bestaat, goed voor je gehele gezondheid. Bovendien kun je er overal mee komen, goed voor je sociale leven.”

Souplesse kwijt

Maar hoe doe je dat, schrijft de Gelderlander, weer gaan fietsen als je dat een tijd niet hebt gedaan? Wie minder beweegt, verliest de spierkracht, nodig om een rijwiel in beweging te krijgen. Vooral het op gang komen vanuit stilstand is dan een probleem. En je raakt ook souplesse kwijt, nodig voor het op- en afstappen en om je heen kijken.

Balans houden

Maar vooral: je brein verleert na een tijdje hoe je op de fiets je evenwicht bewaart. Want dat is best complex: je moet op de fiets blijven zitten én je moet samen met de fiets overeind blijven. “Tijdens het fietsen ben je permanent bezig je balans te houden. Dat doe je met kleine stuurcorrecties en dat gaat ongemerkt; ons brein heeft geleerd hoe dat moet. Maar als je die vaardigheid niet gebruikt, raak je het kwijt”, legt de onderzoeker uit.

Fietssimulator vol sensoren

Voor mijn fundamentele wetenschappelijk onderzoek naar balans heb ik een fietssimulator ontwikkeld. Die zit vol sensoren om te meten hoe een fietser zijn evenwicht bewaart. Daar kun je niet vanaf vallen: je zit veilig in een tuig”, zegt Maris (die voor zijn onderzoek tien proefpersonen zoekt) in de Gelderlander. “Ik bedacht me: die simulator kan ik ook voor een maatschappelijk doel inzetten. Hiermee kun je weer veilig leren fietsen.”