Duo-euthanasie stijgende trend

Oud-premier Dries van Agt en zijn vrouw Eugenie stierven tegelijk, hand in hand. Dergelijke duo-euthanasie wint aan populariteit, blijkt volgens de Volkskrant uit de cijfers.

‘Vaak liggen partners hand in hand’, zegt Constance de Vries van het Expertisecentrum Euthanasie in de Volkskrant . ‘Ze krijgen tegelijkertijd van twee artsen een narcosemiddel waardoor ze binnen 10 seconden in slaap vallen. Je ziet dan de greep van hun handen verslappen. Daarna krijgen ze een tweede injectie, waardoor ze sterven.’

In 2022 29 stellen

Er lijkt sprake van een stijgende trend. In 2022 werd aan 29 stellen – dus aan 58 personen – gelijktijdig euthanasie verleend, aldus het meest recente jaarverslag van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie. Het jaar daarvoor ging het om 16 stellen, in 2020 om 13 stellen en in 2019 om 17 stellen. De cijfers over 2023 zijn nog niet bekend.

Van euthanasie komt euthanasie

Voor de voormalige specialist ouderengeneeskunde en schrijver Bert Keizer, die veel over de dood en aanverwante zaken publiceerde, is het geen verrassing. ‘Zo gaat het altijd in euthanasieland’, zegt hij. ‘Als mensen horen dat er nieuwe mogelijkheden zijn, dan gaan ze in de rij staan. Van bruiloft komt bruiloft, zeggen ze. En van euthanasie komt euthanasie.’

Goed voor te stellen

De Vries van het Expertisecentrum Euthanasie zegt in de Volkskrant: ‘Ik denk dat mensen deze wens al langer hadden, maar dat ze niet wisten dat het kon. Het vooruitzicht alleen verder te moeten, vinden veel mensen vreselijk, zeker als ze 80 zijn en niet meer zo flexibel. Ik kan me dus goed voorstellen dat steeds meer mensen dat willen.’

Uitzichtloos en ondraaglijk lijden

Bij beide partners moet sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. ‘Eenzaamheid of ouderdom alleen is niet voldoende’, zegt De Vries. ‘Een kipfitte 93-jarige kan niet samen met zijn zieke echtgenote sterven. Maar als hij artrose heeft, bijna blind is én incontinent, dan worden de kansen al groter.’

Geen makkelijke weg

Artsen behandelen een euthanasieverzoek van een stel als twee individuele trajecten, zegt bestuurder Fransien van ter Beek van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) tegen de NOS. ‘Het is daarom geen makkelijke weg, want beide partners moeten apart worden beoordeeld.’ ‘De belangrijkste eis is dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden, en het verzoek moet vrijwillig en weloverwogen zijn.’

Mooie gedachte

‘We weten uit ervaring dat mensen het een mooie gedachte vinden. Vooral na een leven lang samen waarin mensen vergroeid met elkaar zijn geraakt’, zegt Van ter Beek. ‘Je hoeft het overlijden van de ander niet meer mee te maken, dus je bespaart jezelf de rouw.’

Euthanasie zal toenemen

Tot nu toe zijn het vooral oudere mensen die kiezen voor duo-euthanasie, aldus NRC. Maar een leeftijdsgrens, anders dan de minimum euthanasieleeftijd van twaalf jaar, is er niet. “Ik kan me voorstellen dat twee partners een soortgelijke ziekte of aandoening hebben. Zij zouden in principe ook samen kunnen kiezen voor euthanasie”, zegt specialist ouderengeneeskunde Pieter Stigter. Volgens hem is er “alle reden om aan te nemen dat het aantal euthanasieën, en dus ook duo-euthanasieën, zal toenemen”. Veel mensen leven langer door met meerdere aandoeningen waar je vroeger dood aan zou gaan, zegt hij, door toenemende medische mogelijkheden: “Ze hebben bijvoorbeeld diabetes, een longziekte en een keer iets aan het hart gehad.”

Niet mooier maken dan het is

Wie aan duo-euthanasie denkt, ziet twee oude mensen voor zich, met de handen ineengevouwen op bed. Klopt dat beeld? “Ja”, zegt Stigter in NRC, “maar je moet waken voor het te veel romantiseren van dat plaatje. Het is per definitie zo dat het twee mensen zijn die ondraaglijk lijden en voor wie er geen andere optie is. We moeten het niet mooier maken dan het is.”