Mantelzorgers onder toenemende druk

In een klein kantoor, verscholen in de bossen van Zeist, luistert het team van de Mantelzorglijn, onderdeel van de vereniging MantelzorgNL, dagelijks naar hun verhalen. De lijn is vijfentwintig jaar geleden opgericht om mantelzorgers te ondersteunen. Jaarlijks beantwoordt het team zo’n vijfduizend telefoontjes. NRC schrijft over dit kleine team voor grote vragen.

Wie zorg verleent, navigeert dagelijks tussen zorgkantoren, gemeenten, banken en de Belastingdienst, elk met hun eigen formulieren, regels en loketten. “De meeste mensen doen het met liefde, voor hun naaste zorgen. Maar al het regelwerk eromheen maakt het vaak onhoudbaar.”

Wij begrijpen hoe zwaar dit is

Soms bellen mantelzorgers met problemen die oplosbaar zijn, maar staan regels die oplossing in de weg, aldus NRC. “Soms moeten we eerlijk zeggen dat iets écht niet kan.” Maar ook dan sturen ze niemand met een kluitje in het riet: ze zoeken mee naar alternatieven, verwijzen door of leggen uit wat wél mogelijk is. En vaak biedt een gesprek ook al steun. “Het helpt dat wij niet de boeman zijn. Wij bepalen de regels niet, we luisteren, we denken mee. Voor veel mensen is het al een opluchting als iemand zegt: we begrijpen hoe zwaar dit is.”

Hoe moet het in de toekomst

Toch stemt de toekomst van de mantelzorgers de medewerkers van de Mantelzorglijn soms somber, aldus NRC. Het beleid om ouderen en chronisch zieken langer thuis te laten wonen, legt steeds meer druk op hun schouders, terwijl dagbesteding en respijtzorg (waarbij iemand de zorg tijdelijk overneemt) steeds minder beschikbaar zijn. “En wat er nog wél is, sluit vaak niet aan. Neem de regelingen rond zorgverlof. Die zijn niet toereikend in deze tijd, waarin beide ouders meestal voltijd werken.”

Is de grens te ver opgerekt?

De gesprekken tonen volgens NRC hoe moeilijk het regelen van zorg kan zijn. Soms zorgen kinderen voor hun ouders terwijl de relatie gespannen is. Soms wringt het met werk: in de zorg of het onderwijs kun je zelden schuiven met roosters. “Wie mantelzorg wil stimuleren, moet zorgen voor ondersteuning”, zeggen ze bij de Mantelzorglijn. “Een tijdje geleden verschenen verschillende berichten over thuiswonende ouderen die hun eigen partner om het leven brachten. Dan vraag ik me af: hebben we de grens van het zorgbeleid te ver opgerekt?”

Mantelzorg-app

In Meppel werd een mantelzorgsymposium gehouden en daar schrijft Trouw over. De lancering van een heuse mantelzorg-app geldt als het klapstuk van het symposium. Die geeft allerlei informatie over het bijstaan van iemand. Erjen Derks bedacht de app, omdat hij zag dat mantelzorgers verdwalen in een oerwoud van informatie. “Ik zag het in mijn eigen familie. Zussen praatten niet meer met elkaar, omdat ze het oneens waren over de te maken keuzes.”

Moeilijk om te zien

In Trouw vertellen twee wijkverpleegkundigen van Icare. “Wij willen soms graag meer zorg bieden aan mensen. We zien regelmatig dat ze daarbij gebaat zouden zijn, omdat een mantelzorger overbelast raakt. Maar soms willen mensen professionele hulp niet aannemen, omdat ze dan denken te falen. “Dat is moeilijk om te zien.”

Daar vlamt het

Ook zonder somber te wachten op ingrijpen door ‘Den Haag’ is soms al verbetering mogelijk, schetst in Meppel de dagvoorzitter. Ze wijst op een initiatief ‘van onderop’ in Austerlitz, waar mensen de zorgcoördinatie in eigen hand namen, zodat ouderen lang thuis kunnen blijven wonen. Vermeulen: “Daar vlamt het, daar zit de energie”.

Mogelijk gaat er veel veranderen

In een artikel over de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen meldt Trouw dat er mogelijk veel gaat veranderen voor ouderen die nog thuis wonen en ondersteuning nodig hebben. Patiënten en chronisch zieken laten meebetalen is een discussie die vanzelf oplaait, omdat dit de snelste manier is voor de overheid om te besparen. Er zijn wel verschillen in de politieke smaken. Het CDA wil meer inkomensafhankelijke bijdragen invoeren in de Wmo-regelingen. De VVD wil dat huishoudelijke hulp niet langer standaard is, zoals nu nog. Eigen bijdragen inkomensafhankelijk maken vindt GroenLinks-PvdA dan weer te ingewikkeld.