Wethouder van eenzaamheid

In Dortmund is zo’n anderhalf jaar geleden de eerste wethouder van Eenzaamheid aangesteld. De Duitse stad wil zorgen dat op elk niveau aandacht is voor eenzaamheid. Het Parool gaat na of de aanpak uit Dortmund ook iets is voor Amsterdam.

In Dortmund is in november 2023 een ‘loneliness officer’ aangesteld, een wethouder van eenzaamheid. Haar taak: het bewustzijn over eenzaamheid vergroten, niet alleen onder inwoners maar ook onder collega’s bij de gemeente, vertelt Sabrina Janz, die de functie vanaf het begin bekleedt, in Het Parool. “Ik creëer zelf niet zozeer nieuw beleid,” zegt ze, “ik wil het onderwerp vooral op de agenda zetten in alle lagen van de gemeente. Ook wil ik de vele initiatieven die er al zijn aan elkaar verbinden.” Zo is de afdeling voor huisvesting druk bezig met het realiseren van gezamenlijke woonvormen.

Hardnekkig probleem

Het is en blijft een hardnekkig probleem dat juist eenzame mensen moeilijk te bereiken zijn in de aanpak van eenzaamheid, zegt ook Theo van Tilburg, emeritus hoogleraar Sociologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem is het te makkelijk om te denken dat als er hulp en activiteiten zijn, eenzame mensen dat wel weten te vinden – wat in Amsterdam toch een beetje de neiging is.

Meervoudig wonen

Ook Van Tilburg zoekt volgens Het Parool liever een oplossing in structurele aanpassingen, zoals woningbouw en de openbare ruimte. “Denk aan woongroepen of andere vormen van meervoudig wonen; dat wordt af en toe gestimuleerd door de gemeente Amsterdam, maar is heel moeilijk om van de grond te krijgen.”

Mantelzorgers

Ook goede openbare voorzieningen spelen een rol, want eenzaamheid komt vaker voor onder mensen voor wie de stad niet toegankelijk is, bijvoorbeeld vanwege een fysieke beperking, slechte ov-verbindingen of weinig geld. Bij groepen bij wie veel eenzaamheid voorkomt, noemt Van Tilburg ook mantelzorgers. “Zij hebben constant met de zorg te maken, maar het gaat zelden over hen; daar zou een aanspreekpunt voor kunnen zijn binnen de zorg.”

Centraal aanspreekpunt

Wat Dortmund heeft gedaan, een centraal aanspreekpunt aanstellen dat op al die terreinen bewustzijn creëert en oplossingen aan elkaar verbindt, is volgens van Tilburg ‘een heel goed idee’. “Als gemeente kom je vaker in aanraking met eenzame mensen dan je denkt, maar als je daar niet bij stilstaat, wordt het moeilijk om te helpen.”