Minder eenzaamheid dan voorheen

Nederlandse ouderen zijn juist minder eenzaam dan voorheen en ook minder dan ouderen in bijvoorbeeld Italië. Theo van Tilburg verdiepte zich zijn loopbaan lang in eenzaamheid. Bij zijn afscheid deelt de hoogleraar sociologie nog een keer zijn lessen, aldus de Volkskrant.

Van de groep 68- tot 77-jarigen was hier in 1996 nog 35 procent eenzaam, in 2016 was dat 28 procent.

Wordt er genoeg gedaan tegen eenzaamheid? Van Tilburg: ‘Er is steeds meer aandacht voor. Rond de eeuwwisseling verenigden enkele maatschappelijke organisaties zich in een coalitie tegen eenzaamheid. En Hugo de Jonge begon een eenzaamheidsprogramma toen hij minister van Volksgezondheid werd; als wethouder in Rotterdam zette hij al iets vergelijkbaars op. Ook zijn er veel lokale particuliere initiatieven.’

Gigaveel lokale initiatieven

Toch zijn die niet altijd zinvol, zegt Van Tilburg in de Volkskrant. ‘Inderdaad. Er zijn gigaveel lokale initiatieven – van fietsmaatjes en een ‘babbelbankje’ tot groepsmaaltijden – maar die worden vaak niet geëvalueerd. En als dat wel gebeurt, blijken ze vaak niet te werken. Tijdens een maaltijd raken mensen misschien even met elkaar in gesprek, maar daarmee is hun eenzaamheid nog niet weg. Het contact is daar vaak te vluchtig voor. Bovendien verander je iemands sociale context niet.’

Niet alleen over het weer

Hoe het dan wel moet? ‘Het helpt al als mensen van tevoren nauwkeurig beschrijven waarom ze denken dat die maaltijd werkt, inclusief alle tussenstapjes. Iemand moet eerst komen opdagen voor zo’n groepsdiner, daarna met iemand aan de praat raken – en dat gesprek moet over meer gaan dan alleen het weer. Vervolgens moet het contact ook een duurzaam karakter krijgen om van zinvolle betekenis te zijn. Gelukkig komen er steeds meer programma’s – vanuit VWS bijvoorbeeld – om zulke interventies te begeleiden.’

Iets doen is altijd beter dan niets

Moet je het anders maar laten? ‘Zeker niet!’, zegt Van Tilburg in de Volkskrant.’Iets doen is altijd beter dan niets. Maar ga niet claimen dat je eenzaamheid ermee óplost. Daarmee bied je geen ruimte om zo’n initiatief te verbeteren. En dat is zonde – voor de ouderen, en van de tijd en het geld die erin gestoken worden.’