Hoe voorkom je een zwart gat

Als je leeft voor je werk en ervan afhankelijk bent voor je sociale contacten, kan de pensionering hard aankomen. De Volkskrant gaat na hoe je voorkomt dat je na je laatste werkdag in een zwart gat belandt.

Volgens psycholoog Susanne Scheibe van de Rijksuniversiteit Groningen zijn er weinig onderwerpen waar mensen zulke uiteenlopende opvattingen over hebben als overpensioen. De oude dag staat synoniem voor zowel vrijheid als degradatie en lusteloosheid.

Meeste mensen valt het niet tegen

Volgens Scheibe valt de pensionering voor de meeste mensen niet tegen, al hangt de uitwerking grotendeels af van je uitgangspositie. ‘Het pensioen kan een aangename periode zijn als je je financieel goed hebt voorbereid en activiteiten ontplooit waar je voldoening uit haalt; reizen, tuinieren, de zorg voor kleinkinderen, vrijwilligerswerk, of zelfs betaald werk na het pensioen.’ Uiteraard moet het qua gezondheid, en met het welzijn van naasten, dan ook meezitten, aldus de Volkskrant.

Ingrijpende gebeurtenis

Welk effect heeft pensionering op de gezondheid en gemoedstoestand in Nederland? Daar is nog weinig over bekend, zegt arbeids- en organisatiepsycholoog Beatrice van der Heijden van de Radboud Universiteit. ‘Het staat vast dat pensionering een ingrijpende gebeurtenis is, zeker als je voor je sociale contacten sterk leunde op je werk. Ging je helemaal op in je werk, en ontleende je daar je identiteit aan, dan moet je al tijdens de laatste loopbaanfase op zoek naar nieuwe passies en levensdoelen. Als je je door dit alles laat overvallen, kan ik me voorstellen dat je in een zwart gat belandt.’

Leren omgaan met vrije tijd

Bereid je goed voor op je pensioen, zegt ook Scheibe in de Volkskrant. ‘Zowel financieel, lichamelijk als sociaal. Investeer in relaties, hobby’s, betaald of onbetaald werk en zorg voor voldoende lichaamsbeweging.’ Mensen die voltijds werkten (mannen zijn in die statistieken oververtegenwoordigd) lopen het meeste gevaar om van een koude kermis thuis te komen. Het hele concept van non-stop vrije tijd vergt bij hen de meeste gewenning. Daarbij komt dat ze de jaren ervoor minder tijd hebben gehad om te investeren in hobby’s en relaties buiten het werk. ‘Je moet leren omgaan met vrije tijd’, vat Van der Heijden samen.