AOW op de schop, wie durft?

Besturen door alleen maar in de achteruitkijkspiegel te kijken, is niet verantwoord, schrijft EW Magazine over de AOW. “Het geleidelijk afschaffen van de AOW-premievrijstelling voor ouderen is – hoe pijnlijk ook – onvermijdelijk, maar het debat blijft uit. Want 3,7 miljoen mensen tegen de haren instrijken, is in verkiezingstijd politieke zelfmoord. Wie durft?”

Wat begon als een noodverband voor zo’n 250.000 ouderen die na de oorlog geen cent te makken hadden, groeide uit tot een oudedagsvoorziening waar bijna 3,7 miljoen mensen gebruik van maken. De foto’s van toen laten een groot contrast zien met het Nederland van nu. Een groot deel van de ouderen is behoorlijk fit en ondernemend. Dat is vooruitgang te noemen.

Niet meer verdedigbaar

Tegelijkertijd moeten drie werkenden samen de AOW opbrengen van iemand die ouder dan 67 is geworden. Die druk wordt nog hoger. Dat ouderen vanaf 67 zelf niet meebetalen aan de AOW, was indertijd logisch, maar nu niet meer verdedigbaar. Ook voor het meebetalen aan wegen, defensie of ons onderwijs bestaat geen leeftijdscriterium.

Niet meer kijken naar de leefvorm

Beschrijvend hoe zeer de AOW aan vernieuwing toe is, merkt EW Magazine op dat de uitvoering van de AOW eenvoudiger wou worden door ‘individualisering’, dus als zij niet meer afhangt van de leefvorm. Nederland is vrijwel het enige land ter wereld waar naar de leefvorm wordt gekeken voor het staatspensioen. Hoe mensen samenwonen is bijvoorbeeld niet van belang in Duitsland en België.

Van de regen in de drup

Een geïndividualiseerde AOW levert verliezers op. Een samenwonende krijgt nu 50 procent van het minimumloon, een alleenstaande 70 procent. Voor de schatkist zou het met een percentage van 58 procent voor iedereen neutraal uitpakken. Maar dan daalt het inkomen van alleenstaanden met honderden euro’s per maand. Zij zullen dan vaker een beroep doen op de AIO-uitkering. Zo komt de uitvoering van de regen in de drup – als dit plan niet al veel eerder bezwijkt onder kiezersoproer. Zou alleen de hogere AOW van 70 procent worden uitgekeerd, dan kost dat de schatkist 12 miljard euro per jaar.

Maatschappelijke baten

Maar er zijn ook maatschappelijke baten: Nu passen alleenstaande AOW’ers ervoor om samen te gaan wonen met een vriend of familielid. Dat komt ze meteen te staan op de lagere samenwonenden-uitkering. Maar als die negatieve financiële prikkel vervalt, dan is samenwonen juist een gewilde optie. Met alle positieve gevolgen van dien: er komen meer huizen beschikbaar en er wordt mogelijk minder beroep gedaan op de zorg.

AOW helft van het inkomen

Uit cijfers van het CBS blijkt dat de AOW in doorsnee goed is voor de helft van het inkomen van gepensioneerden. De andere helft bestaat uit het pensioen via de werkgever en eigen aanvullingen. Geen wonder, schrijft EW Magazine, dat velen heftig reageren als aan de AOW wordt gemorreld. Daarmee wordt evenwel over het hoofd gezien dat het basispensioen voor flinke verbetering vatbaar is. Maar welke politieke partij durft het aan om eindelijk de juiste koers te kiezen?