Ik wil mijn vrouw helpen met stemmen

Nederland telt ongeveer 300.000 mensen met dementie, dat is ruim 2 procent van de Nederlanders die in 2022 mochten stemmen. Uitoefenen van dat stemrecht is geen vanzelfsprekendheid, schrijft Tom Schram (auteur ‘Ontleren met alzheimer’) in Trouw.

Zijn vrouw Pia kreeg in 2015 alzheimer. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 wilde zij zelf stemmen. Ze was onzeker of ze op het grote stembiljet de PvdA zou kunnen vinden. “We liepen tegelijk naar de stemhokjes, twee naast elkaar. Ik probeerde Pia op afstand te coachen, maar werd dwingend bij haar weggehaald door mensen van het stembureau. Het eindigde met een vermoedelijk ongeldig stembiljet, een publieke vernedering en een illusie over burgerrechten armer.”

Volmacht enige oplossing

Schram vroeg de gemeente Amsterdam per brief of bij volgende verkiezingen de mogelijkheid was te creëren zijn vrouw onder zijn begeleiding te laten stemmen, beschrijft hij in Trouw. “Het antwoord was ‘nee’, de enige oplossing was stemmen met een volmacht.”

Volmachtgever mag er niet bij zijn

In 2019 bij de verkiezingen voor het Europees Parlement bleek Schram: stemmen bij volmacht mag niet als degene die de volmacht heeft verleend er zelf bij is. Hij diende weer een klacht in bij de gemeente en werd doorverwezen naar Cliëntenbelang Amsterdam, gesprekspartner van de gemeente op dit gebied. “Dat heb ik gelaten: een mantelzorger heeft andere urgenties.”

Neerleggen bij verloren stem

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 kon Pia nog prima aangeven op wie ze wilde stemmen, maar ze kon zelf haar handtekening niet meer zetten. “Bij de verkiezingen morgen denk ik niet dat Pia nog aan derden duidelijk kan maken wat ze wil stemmen; ik zal mij weer moeten neerleggen bij een verloren stem.”

Loket voor mensen met dementie

Schram stelt in Trouw voor dat gemeenten een loket inrichten waar mensen met dementie – onder toezicht van het stembureau – met hulp kunnen stemmen. “Hoe langer dat kan, des te waardiger is het voor betrokkenen en des te beter voor de democratie.”