Zie leefbaar klimaat als mensenrecht

Klimaatverandering zorgt nu al voor gezondheidsschade bij kwetsbare groepen. Dwing een gezond leefmilieu af bij het Europees Mensenrechtenhof, bepleit de Rotterdamse wetenschapper (gezondheidsrecht) André den Exter.

Het Europese Mensenrechtenhof in Straatsburg buigt zich binnenkort over verschillende klimaatzaken aangespannen door ouderen (Zwitserland), jongeren (Portugal), en verontruste kustbewoners in Frankrijk die hun land bedreigd zien worden door kustafslag. Het Hof moet oordelen over de staatsverplichtingen om klimaatverandering te beperken en tegen te gaan. Dat raakt aan nationale klimaatbeleidsdoelen en omdat daar de wetgever over gaat, dient de rechter zich terughoudend op te stellen.

Zorgplicht voor gezond milieu

Het recht op een schoon en gezond leefmilieu vereist een expliciete grondslag op Europees niveau, beschrijft Den Exter in Trouw: De roep om een dergelijk recht met bijbehorende verplichtingen is niet nieuw. In 2021 heeft de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa al een aanzet gegeven: een aanvullend verdrag dat de zorgplicht voor een gezond leefmilieu nader uitwerkt waar het gaat om preventie en te nemen beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld tegen hitte. Ook verplicht het de overheid burgers te informeren over te ondernemen acties.

Beetje snel graag

Daarbij hoort vanzelfsprekend het inbouwen van effectieve rechtsmiddelen om dit fundamentele mensenrecht te waarborgen, aldus de Rotterdamse wetenschapper in Trouw. Dit biedt burgers meer houvast in het realiseren van het recht op een schoon leefmilieu. “Het wachten is dus op goedkeuring door de Raad van Europa, maar wel een beetje snel graag.”