Beslissen op de grens van leven en dood

Patiënten willen steeds meer regie over het einde van hun leven. Zorgverleners staan daardoor voor ingewikkelde keuzes. Hoe beslis je wanneer en op welke manier iemand sterft?

NRC publiceert vandaag de proloog van een serie artikelen: Hoe de dood steeds meer een vraagstuk voor zorgverleners is geworden.

De zorgverleners waarmee NRC sprak, merken dat patiënten en hun naasten palliatieve sedatie proberen te ‘bestellen’. “Mijn moeder wil dood, regel dat. Zulke vragen krijg ik nu vaker dan toen ik begon”, zegt een verpleegkundig specialist met dertig jaar ervaring. “Palliatieve sedatie mag alleen als de arts inschat dat de patiënt nog maximaal twee weken te leven heeft, en klachten heeft die niet op een andere manier behandeld kunnen worden.”

Natuurlijke dood uit beeld

De natuurlijke dood – sterven zonder allerlei medische ingrepen – is dankzij alle ontwikkelingen stapje voor stapje uit beeld verdwenen, zeggen veel zorgverleners. Ga het gesprek aan, zeggen zij. Burgers zouden meer moeten praten over sterven. Zoals aan zwangeren in Nederland geadviseerd wordt om een bevalplan te maken, moeten ouderen een sterfplan opstellen. Die boodschap spreekt ook uit een rapport van Erasmus MC en Amsterdam UMC.

Uit onmacht loslaten

Als patiënten eenmaal voor een terminale ziekte worden behandeld, gaat het gesprek vooral over langer leven. Sterven is niet iets wat een grote rol speelt in hun opleiding, zeggen de medici die NRC sprak. “Ik ken wel collega’s die alleen maar vechten. En op het moment dat er niet meer valt te klussen, niet meer te snijden, niet meer te hechten, en de patiënt staat aan de afgrond, dan… ja dan laten ze uit onmacht maar los.”