Reablement is geen zelfrijzend bakmeel

De ochtend dat Geert Wilders uit het kabinet stapte, stuurde staatssecretaris Vicky Maeijer (PVV) een laatste brief naar de Kamer. Eindelijk had ze een plan voor de ouderenzorg, die door groeiende personeelstekorten steeds verder vastloopt, aldus Follow the Money. Het voorlopige ‘Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg – Samen voor de kwaliteit van het bestaan’ bevat plannen voor het ‘toegankelijk en betaalbaar houden’ van de sector. Dat is hard nodig, want door de vergrijzing groeit het aantal ouderen de komende jaren explosief.

Gewoon meer hulp nodig

Het akkoord van Maeijer leunt op hooggespannen verwachtingen van reablement, een uit Denemarken overgewaaid concept dat zoveel betekent als: mensen ‘(opnieuw) leren om zichzelf te redden’. Hierdoor zouden potentieel duizenden professionele zorgverleners minder nodig zijn. Een mooie ambitie, ‘maar reablement is geen zelfrijzend bakmeel,’ vindt Leo Bisschops van Senioren Netwerk Nederland – een organisatie die niet bij het akkoord betrokken was. Het vraagt volgens Bisschops een ‘grote inspanning’ van organisaties en ouderen om het Deense succes te evenaren, zegt hij tegen Follow the Money. ‘Bovendien is het een tijdelijke oplossing, want ouderen zullen uiteindelijk gewoon meer hulp nodig hebben.’

Ministerie 5 euro per mantelzorger

Die hulp moet primair komen van mantelzorgers.‘Het is onze opdracht om hen te ondersteunen,’ stelt het akkoord. Ze zijn van ‘onschatbare waarde’ en verdienen ‘aandacht’ en ‘erkenning’. Maar die loftuitingen steken schril af bij steun die mantelzorgers kunnen verwachten: het ministerie van VWS maakt 25 miljoen per jaar voor ze vrij. Dat is 5 euro per mantelzorger. ‘Mantelzorgers verdienen meer dan mooie woorden en het ontbreekt aan bindende afspraken om hun situatie te verbeteren,’ stelt de belangenvereniging MantelzorgNL. Deze organisatie weigerde dan ook het akkoord te ondertekenen.

Risico ontsporing mantelzorg

‘Wat ons betreft zijn de problemen veel breder dan alleen een vraagstuk over personeel of ouderenzorg,’ zegt MantelzorgNL tegen Follow het Money. ‘Hoe willen we met elkaar leven, wonen, zorgen en werken? Dat vraagt om keuzes die niet alleen financieel, maar ook sociaal houdbaar zijn.’ De vereniging waarschuwt al jaren voor serieuze risico’s op ontspoorde mantelzorg door de afbouw van professionele zorg. Uit onmacht, stress of onkunde kan dit – in het uiterste geval – zelfs uitmonden in ouderenmishandeling.