Verpleeghuis moet zich opnieuw uitvinden

Een Brabantse zorginstelling heeft twintig lege kamers en ook de brancheorganisatie constateert leegstand. Hoe kan dat in een sector die al jaren kampt met wachtlijsten? Kunnen verpleeghuizen met minder bedden toe of op den duur zelfs verdwijnen?  Daarover schrijft NRC in een achtergrondartikel.

Van ouderen met recht op een plek in een verpleeghuis koos in 2017 zo’n 5 procent voor zorg thuis, inmiddels is dat meer dan 20 procent – ruim veertigduizend mensen. “Dit is een nieuwe generatie ouderen”, zegt voorzitter Anneke Westerlaken van brancheorganisatie Actiz in NRC. “Ze worden het liefst thuis oud en zorginstellingen spelen daar ook steeds beter op in.” Dat betekent dat verpleeghuisorganisaties vaker zorg aan huis leveren. Zo ook het Brabantse Mijzo dat nu zo’n 20 procent van de zorg thuis levert. Bestuurder Mireille de Wee: “Er zit een enorme groei in. We zijn ons opnieuw aan het uitvinden.”

Negatiever imago

Corona speelt mogelijk een rol: verpleeghuizen hebben een negatiever imago gekregen door de lockdowns en het sluiten van de deuren voor bezoek, zegt Bianca Buurman, voorzitter van beroepsvereniging van verzorgenden en verpleegkundigen V&VN en hoogleraar acute ouderenzorg. “Terecht of niet, mensen zijn gaan nadenken: wil ik daar wel naartoe?”

Tijdelijke oplossingen

Hoogleraar gezondheidseconomie Marcel Canoy zegt in NRC: “We kunnen er niet van uitgaan dat leegstand een gegeven blijft.” Niettemin, zegt Canoy, kan je “prima tijdelijke oplossingen” bedenken voor de vrijgekomen kamers: denk aan dagbesteding of dagbehandeling voor ouderen uit de wijk op een vrijgespeelde afdeling. „Als het goed is gooien verpleeghuizen het roer sowieso al om. Zodat ze opener instellingen worden, geïntegreerd in de buurt, inclusief zorg aan huis.”

Anders investeren

De CPB-doorrekening van de verkiezingsprogramma’s laat zien dat meerdere partijen graag geld halen uit de ouderenzorg. En dat is “geen onbegaanbaar pad”, zegt De Wee van Mijzo in NRC: het landelijk budget voor verpleegzorg wordt dit jaar zelfs niet helemaal opgemaakt, berekende de Nederlandse Zorgautoriteit in juli. Maar, zegt De Wee: dan moet Den Haag wél slim meebewegen met de trends onder ouderen. “Investeer in leefstijlprogramma’s. Meer bewegen. Valpreventie. Steek geld in buurthuizen om de eenzaamheid tegen te gaan. Kortom: stel ouderen dan ook écht in staat thuis oud te worden.”