Niet vastklampen aan succesvol ouder worden

Ouderengeneeskunde, zegt Cees Hertogh, gaat over omgaan met kwetsbaarheid, over wat zinvol medisch handelen is in de laatste jaren van het leven. Vandaag neemt hij afscheid als hoogleraar bij Amsterdam UMC en publiceert NRC een interview met hem.

Hertogh was heel boos toen columnist Marianne Zwagerman van De Telegraaf aan het begin van corona mensen in verpleeghuizen ‘dor hout’ noemde. Hertogh zegt hierover in NRC: “Dor hout dat door het virus werd gekapt, ja. Ze vroeg zich af of jonge mensen nu alles voor hen moesten opofferen. Ze gaf stem aan een gevoel dat veel mensen hebben: die laatste fase is zinloos en oude mensen hoeven niet meer beschermd te worden. De Amerikaanse arts en gerontoloog Robert Butler noemde dat ageism: stereotyperen, veroordelen, discrimineren. Het gaat voorbij aan een van de belangrijkste waarden van een beschaafde samenleving: solidariteit.”

Beperkingen niet te voorkomen

We worden allemaal oude mensen, als we niet voortijdig sterven. Hertogh: “Liever vergeten we dat en klampen we ons vast aan het idee dat er zoiets bestaat als succesvol ouder worden, zonder ziekten en gebreken, en dan aan het eind opeens instorten.” Er zijn artsen die ouderdom een ziekte noemen, die in de toekomst behandeld kan worden. Hertogh gelooft er niet, zegt hij in NRC. “We gaan allemaal dood en voor de meeste mensen geldt dat ze hun laatste fase niet doorkomen zonder beperkingen. Daar hebben we ons toe te verhouden.”

Wat kan de geneeskunde betekenen

Mensen die bijna oud zijn hebben daar weinig zin in. Verpleeghuis? Dement? Mij niet gezien. Hertogh zegt in NRC: “Ze gaan nadenken over euthanasie, over een pil die ze kunnen slikken als ze hun leven voltooid vinden. Voor mij zijn het uitingen van de wens het levenseinde zo maakbaar mogelijk te laten zijn. Je kunt beter nadenken over de vraag wat de geneeskunde voor jou kan betekenen als je ouder en kwetsbaarder wordt. Wat nu onverdraaglijk lijkt hoeft dat later niet meer te zijn.”

Straks ligt de grens toch weer anders

Je went aan alles? Hertogh: “We kennen onszelf heel slecht als het gaat om wat we kunnen verdragen. Nu stel je je wilsverklaring op: dit is de grens. Straks blijkt die toch ergens anders te liggen.”