Mantelzorgers voor het blok gezet

De ongeveer 5,5 miljoen mantelzorgers in Nederland nemen steeds meer zorgtaken over. Dat is geen vrijwillige keuze, mantelzorgers worden voor het blok gezet, zegt directeur Liesbeth Hoogendijk van MantelzorgNL in Trouw.

Zij stelt dat de formele zorg, de thuiszorg bijvoorbeeld, voor de mantelzorger bepaalt wat er gebeurt. Volgens haar een doodlopende weg, want “mantelzorger zijn is geen levensinvulling. Je doet het erbij, of ernaast. Het zijn mensen die werken, een gezin hebben. Als je ’s morgens hoort dat de dagopvang niet doorgaat, dan stelt dat mensen voor allerlei problemen.”

Personeelsprobleem blijft

Doordat thuiszorg en wijkverpleging sinds de coronapandemie de roosters nauwelijks nog rond krijgen, doen zij steeds vaker een beroep op mantelzorgers. “En mantelzorgers zeggen niet snel nee. Dat maakt hen kwetsbaar. Een dag is niet erg”, vindt Hoogendijk, “maar dit is structureel. En in de nabije toekomst verandert dat niet, want het personeelsprobleem in de zorg blijft.”

Emotionele druk

Het academisch ziekenhuis in Maastricht, het MUMC+, neemt met een ‘mantelzorgacademie’ een voorschot op de grotere rol voor mantelzorgers. Op zich een goed initiatief, zegt Hoogendijk in Trouw. Als mantelzorgers zelf bepaalde handelingen willen leren, prima. Maar hier wordt iets omgedraaid. “De boodschap is: u bent niet verplicht bepaalde handelingen te leren en uit te voeren, maar doet u het niet dan blijft uw moeder wel in het ziekenhuis liggen en kan ze niet naar huis. Dan voelt de mantelzorger emotionele druk.”

Meebewegen met het netwerk

Volgens Hoogendijk moet er meer gewerkt worden vanuit het netwerk om kwetsbare mensen heen; welke ondersteuning hebben zij nodig? De professionele zorg moet hierin meebewegen; minder doen als het eigen netwerk het goed aankan, meer doen als dat niet het geval is. Dat werkt alleen als de professional en mantelzorgers gelijkwaardige gesprekspartners zijn. De directeur van MantelzorgNL denkt volgens Trouw aan soort samenwerkingsverband van mantelzorgers, vrijwilligers en zorgprofessionals. Als het mantelzorgers te veel wordt, kunnen zij daarop terugvallen.