Dementie en muziek: vocale improvisatie

Het Genetic Choir, een groep improvisatiezangers, probeert met muziek contact te maken met ouderen in de laatste fase van dementie. “We moeten niet denken dat dementerende mensen onbereikbaar zijn”, zeggen ze in NRC.

De  zanggroep van Stem&Luister is op bezoek bij het verpleeghuis Dr. Sarphatihuis (Amsta) in Amsterdam. In de woonkamer hebben zich zo’n tien ouderen met dementie verzameld en vier zangers zitten verspreid over de ruimte, beschrijft NRC.

Laagdrempelig

Genetic Choir dat in 2007 is opgericht, treedt in de woonkamers op als muziekensemble, maar zonder een vooropgezet plan; door te improviseren mengen ze zich “op een laagdrempelige manier” met mensen en hun omgeving. De zestien vaste professionele zangers werken samen met vrijwilligers om ouderen met dementie op fysiologisch niveau te stimuleren – én het werk van zorgpersoneel te verlichten.

Zintuigen aanvoelen

“Je neemt zowel de persoon als de omgeving waar. Je kijkt naar de gezichtsuitdrukking en hoe iemand ademt”, zegt een van de zangers. Als een persoon bijvoorbeeld langzaam of snel ademt kan de zanger – door de zintuigen aan te voelen – inschatten wat voor geluiden of bewegingen passend zijn om contact te maken.

Internationaal onderzoek

Het project wordt internationaal opgepikt, aldus NRC; ze treden onder meer op in Duitsland en delen hun kennis met onderzoekers in Japan en Canada. De effecten van het project zijn wetenschappelijk onderzocht, maar het blijft toch vaak onduidelijk voor de zangers of ze bij de ouderen doordringen.

Vrijwilligers

Volgens de artistiek leider van Genetic Choir is het werk van de zanggroep een voortdurend (auditief) onderzoek naar de betekenis van vocale improvisatie in de zorg. Ook is er vaak geen duidelijk doel, maar dat frustreert de meeste zangers niet. Bij Stem&Luister worden vrijwilligers opgeleid om samen met de zangers van Genetic Choir de sessies uit te voeren. De zanggroep verwacht over vier jaar met zo’n honderd vrijwilligers te werken.