De hersenen beter begrijpen

De tweelingzussen Annemieke Rozemuller en Willeke van Zelst werkten samen aan een beter begrip van hersenaandoeningen als alzheimer en parkinson. Daarbij hebben ze elkaar vanuit hun eigen vakgebied carrièrelang aangevuld, vertellen zij in een interview in Trouw.

Toen Annemieke Rozemuller-Kwakkel (1958) ruim 25 jaar geleden als neuropatholoog begon met het onder een microscoop bekijken van flinterdunne plakjes hersenweefsel, zorgde dat voor een pijnlijke verrassing. Uit haar werk bleek dat de helft van de patiënten van wie ze het gedoneerde hersenweefsel na hun dood bestudeerde, bij leven een foute diagnose had gekregen. ‘Dat zullen er nu een op de vier à vijf zijn’, zegt Rozemuller in Trouw. Concreet betekent zo’n mismatch dat in het patiëntendossier een andere diagnose staat dan Rozemuller op basis van haar hersenonderzoek ziet.

Tussen de oren

Rozemullers tweelingzus Willeke van Zelst was vóór haar vervroegd pensioen opleider en ouderenpsychiater aan het UMC Groningen. Zij weet bovengemiddeld veel van de pathologie en de symptomen van psychiatrische aandoeningen. Van Zelst zegt in Trouw: “Ik heb regelmatig meegemaakt dat neurologen een ziektebeeld niet konden plaatsen en dan maar een psychiatrische ziekte noemden. Het is daarom belangrijk dat een psychiater niet alleen de psychiatrie goed beheerst, maar ook de neurologie en de interne geneeskunde. Als een patiënt te horen krijgt dat het ’tussen de oren’ zit, dan is de psychiater de laatste dokter die kan vertellen of dat klopt.”

Of-ofdenken zat in de weg

Rozemuller: “Ik zie weinig casussen precies volgens het boekje: één ziektebeeld met specifieke symptomen. Als ik hersencoupes bestudeer, zie ik meestal verschillende ziektebeelden. En daar heb ik het dan over met Willeke.” Van Zelst: “Bij mijn patiënten zag ik het ook. Iemand heeft vaak parkinson én alzheimer, depressie én dementie. Dat of-ofdenken – is het nou deze aandoening, of die – heeft ons lang in de weg gezeten. Dat het gecompliceerder is, daar kom je achter door heel goed te kijken, ook naar iemands lichamelijke verschijning, en door goed te luisteren.”