Zo veel andere woonvormen mogelijk
“Op dit moment lijkt het of we in Nederland maar twee smaken hebben: een eengezinswoning of een appartement”, zegt architect en rijksbouwmeester Floris Alkemade in NRC. “Maar er zijn zo veel andere woonvormen mogelijk. Nederland beschikte in de Middeleeuwen over meer woonvormen dan nu, met kloosters, begijnhoven, gildehuizen. Je had een rijk spectrum aan vormen die goed aansloten bij hoe mensen wilden wonen en werken.”
“Een van de sinds oudsher voor Nederland en Vlaanderen typische woonvormen is het woonhof; kleine, individuele woningen met een gemeenschappelijke tuin. Dat schept een sociale samenhang, die misschien wat truttig kan klinken, maar waar vooral bij een ouder worden bevolking heel veel behoefte aan bestaat.”
Appartement te duur
Het laatste wat Alkemade wil, zegt hij in NRC, is gelukkige bewoners van grote woningen hun huis uit jagen. “Maar ik ken ook veel bewoners die willen verhuizen bijvoorbeeld omdat hun partner is overleden en die in hun eigen buurt willen blijven wonen, maar niets kunnen vinden omdat een appartement te duur is.”
Samen maar toch apart
Dus wat ligt er meer voor de hand dan voor deze ouderen binnen de steden aantrekkelijke andere woonvormen aan te bieden? Alkemade noemt een experiment in de stad Groningen, waarbij eengezinswoningen zouden worden gesplitst in een benedenwoning voor ouderen en een bovenwoning voor jongeren, samen maar toch apart.
Mensen die je kent
De bouwopgave moet ook rekening houden met sociale samenhang en behoefte aan zorg. Alkemade zegt in NRC: “Ouderen willen niet geholpen worden door mensen die ze niet kennen. Daar doen ze de deur niet voor open. Maar als je in een woonhof een tuin deelt en elkaar kent, dan willen ouderen dat wel en zijn jongeren echt niet te beroerd om voor hen boodschappen te doen.”
Collectief wonen en zorg inkopen
Pleit de rijksbouwmeester voor de terugkeer van het bejaardenhuis? “Ik denk niet dat je die in dezelfde vorm terug zou moeten bouwen. Maar het is boeiend om na te denken over vormen van collectief wonen en collectief inkopen van zorg. En dat hoeft zich niet te beperken tot ouderen.”