Fietshelmen meer onterechte fietsangst

Beter dan een helmencampagne moet de overheid de óórzaken van fietsongelukken aanpakken, stelt Marco te Brömmelstroet (hoogleraar Urban Mobility Futures aan de Universiteit van Amsterdam) in NRC.

Zo onderhand ontstaat er een angstcultuur rond fietsen, constateert Te Brömmelstroet in een opiniestuk in NRC.” Op zich begrijpelijk: we hebben de neiging ons sterk te laten beïnvloeden door aangrijpende en dramatische verhalen. Dus als we horen dat fietsen steeds gevaarlijker wordt, en in het nieuws vaak lezen over fietsers die verkeersslachtoffer zijn geworden – terwijl de tegenpartij de krantenkop meestal niet haalt – is het niet gek dat mensen bang worden om te gaan fietsen. Een fietshelmcampagne draagt alleen maar bij aan zo’n angscultuur.”

Ongelooflijk weinig

Elke dag overlijden in Nederland 19 mensen aan de gevolgen van een ‘accidentele val’, meestal ouderen. Bij eenzijdige fietsongelukken (valpartijen dus) komen 95 keer zo weinig mensen om: één per vijf dagen. Dat is inclusief mountainbikers en wielrenners. Met meer mensen, vooral ouderen, die steeds vaker en verder fietsen, is dat eigenlijk ongelooflijk weinig, aldus Te Brömmelstroet in NRC. Fietsen is op zichzelf dus geen intrinsiek gevaarlijke activiteit.

Vooral aanrijdingen

De toename van ernstig letsel die óók uit de statistieken blijkt, zit hem dus vooral in aanrijdingen; geweld dat mensen elkaar – per ongeluk – aandoen. “Ethisch gezien zou daar vanuit de overheid alle nadruk op moeten liggen. Na de Watersnoodramp ging Nederland niet over tot het uitdelen van zwemvesten, maar zette alles op alles om de strijd met het water te winnen.”

Fietsgebruik ontmoedigd

Maar je zou toch kunnen zeggen: baat het niet, dan schaadt het niet? Toch wel, aldus Te Brömmelstroet in NRC. “De nadruk op het dragen van een helm kan fietsgebruik ontmoedigen. Onderzoek wijst uit dat landen met een helmplicht vaak lagere fietscijfers hebben.” “Hoewel helmen een rol kunnen spelen bij individuele letselpreventie, wakkeren fietshelmcampagnes door de overheid een irrationele angst aan, hebben negatieve effecten hebben op onze gezondheid, en leggen de verantwoordelijkheid voor verkeersveiligheid onterecht bij het individu.”