Laat AOW aansluiten bij leefvormen 2025

Het Nederlandse sociale stelsel is niet alleen een doolhof voor burgers, ook de uitvoerders UWV en de SVB raken erin verdwaald. Maak het eenvoudiger, is in Trouw hun hartenkreet aan de Tweede Kamer.

Stel, drie gepensioneerde broers en zussen wonen samen. Ieder ontvangt 70 procent van het minimumloon aan AOW, zoals alle alleenstaande gepensioneerden. Als één van hen overlijdt, daalt de uitkering van de twee die achterblijven plots naar 50 procent. Volgens de wet wonen ze nu samen, met een lagere uitkering tot gevolg. “Dat is echt niet van deze tijd”, zegt in Trouw Diana Starmans, bestuurder van de Sociale Verzekeringsbank (SVB), die de AOW uitvoert.

Hetzelfde malletje

De wet stamt uit 1957, zegt ze, en toen was het makkelijk: je was gehuwd of alleenstaand. Nu zijn er 21 verschillende ‘leefvormen’ die de SVB regelmatig tegenkomt en die moeten eindigen in hetzelfde malletje: je bent samen of je bent alleen. “Voor burgers is dat onduidelijk. Als je partner in een verpleeghuis woont, ben je dan samen of alleen? En wat als je een kleinkind in huis hebt?”

Achter de voordeur

Het gevolg, schrijft Trouw: onduidelijkheid voor burgers en hoge uitvoeringsdruk omdat de SVB, bij twijfel, tot achter de voordeur moet controleren of burgers zichzelf in het juiste hokje plaatsen. En mogelijke terugvorderingen bij AOW’ers die de fout in zijn gegaan, ook al waren ze te goeder trouw. Het kan zo niet langer, schrijven UWV en SVB in een knelpuntenbrief aan de Tweede Kamer. Zij doen een oproep aan de politiek: als jullie nou scherp zijn in wat je wilt bereiken, laat ons dan meedenken over de beste weg daarheen.”

Vereenvoudigingswet

Jaarlijks zou de Tweede Kamer een ‘vereenvoudigingswet’ moeten aannemen, vinden SVB en UWV volgens Trouw , en ook eens regels moeten schrappen. Voorstellen tot vereenvoudiging hebben ze al: laat de leefvormen van de AOW aansluiten bij het leven in 2025 bijvoorbeeld, en hoog alle uitkeringen op tot het sociaal minimum, zodat een aanvulling niet nodig is.