Oversterfte blijft een mysterie

Er was een griepgolf, en er was corona. Maar ook als die zaken worden meegerekend, zijn er vorig jaar nog altijd bijna zesduizend Nederlanders méér overleden dan verwacht. Dat blijkt volgens de Volkskrant uit de nieuwste doodsoorzakenanalyse van het CBS.

Waaraan de duizenden Nederlanders overleden, is niet goed te zeggen. ‘We hebben te maken gehad met een soort algehele verhoging van de sterfte’, zegt onderzoeker Ruben van Gaalen van het CBS desgevraagd. ‘Het is onbevredigend om te zeggen, maar we hebben hier gewoon meer onderzoek nodig.’

Twintig onderzoeken

Momenteel lopen er twintig onderzoeken naar de kwestie. Die gaan echter in eerste instantie over de oversterftegolf van eind 2021. ‘Voor het jaar 2022 valt er eigenlijk meer te onderzoeken, omdat de coronasterfte toen veel lager was’, vindt Van Gaalen in de Volkskrant. ‘We hebben dat jaar een lange periode van oversterfte gehad, en corona verklaart daarvan maar 57 procent.’

Algehele verzwakking

Twee belangrijke hypothesen liggen op tafel. Misschien is er sprake van een na-ijleffect van corona zelf. ‘Het is niet vreemd dat als heel veel mensen een infectie met een nieuw virus hebben doorgemaakt, dat leidt tot een soort algehele verzwakking van de populatie’, zegt Van Gaalen.

Uitgestelde behandelingen

Een andere mogelijkheid is dat de coronamaatregelen zelf aan de oversterfte hebben bijgedragen. Doordat allerlei doktersbezoekjes en niet spoedeisende behandelingen werden uitgesteld, of gewoon doordat mensen veel thuiszaten, minder bewogen en ongezonder leefden. ‘Ik zie hier vooral een bevestiging van mijn hypothesen’, zegt zorgeconoom Eline van den Broek (Amsterdam UMC), die het effect van uitgestelde behandelingen onderzoekt. Zo wijst ze in de Volkskrant op een verhoging van het aantal hartdoden: dat zou kunnen duiden op een nawee van uitgestelde hartoperaties.