Senioren Journaal van maandag 8 februari

Eenzaam en opgesloten voelen

Een huisarts wordt soms gebeld door patiënten van 90-plus die haar huilend bekennen hoe eenzaam en opgesloten ze zich voelen. Het verenigingsleven ligt stil, buren durven niet meer langs te komen, kinderen en kleinkinderen blijven op afstand en sommige patiënten zijn zo bang voor het virus dat ze zelfs de thuiszorg weren: huisartsen zien hoe de oudere patiënten in hun praktijk geïsoleerd raken en dat gaat ze aan het hart. De Volkskrant vroeg aan 12 huisartsen hoe het achter de voordeur gaat na een jaar corona. Een oudere man stierf in het verpleeghuis alleen, zonder zijn vrouw aan zijn bed. ‘Dan ben je een heel leven samen en de laatste weken mag je elkaar niet meer zien. Hoe kun je dat nog verwerken?’

Het geheim van gezond oud worden

Wat is het geheim van een lang, gezond leven? Preventie is belangrijk, zegt het ROC Midden Nederland, dat nu een studierichting wijdt aan gezond blijven en een vitaliteitslab heeft opgericht, in de Telegraaf. “We spiegelen ons aan de zogenoemde blauwe zones. Dat zijn plekken op de wereld, zoals Sardinië, waar relatief veel mensen op een gezonde manier honderd jaar of ouder worden. Vaak zonder medicatie en door een authentieke manier van leven.”

‘IC is geen wasstraat’

Voormalig PvdA-bewindspersoon Jet Bussemaker (nu voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving) zou, zegt ze in een interview in het AD bij verschijning van haar politieke memoires, willen dat er anders wordt gedacht over de dood. ”Dat we niet onsterfelijk zijn.” Ze weet dat dit een moeilijke discussie is, die al snel wordt verengd tot ‘dor hout’. ”Bij ouderen gaat niet alleen om dagen toevoegen aan het leven, maar leven aan de dagen. De intensive care is geen wasstraat waar je weer zo goed als nieuw uitkomt. Zo is het niet. Niet voor niets werd een longontsteking voor oude, zieke mensen vroeger the old man’s friend genoemd.”

Geen euthanasie zonder medische aandoening

Maakt het uit als de medische grondslag voor de patiënt misschien minder zwaar weegt dan het gevoel van een ‘voltooid leven’? Jacob Kohnstamm, die afgelopen week vertrok als voorzitter van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie, zegt in Trouw: “Die twee zijn bijna onontwarbaar. Ik heb altijd gedacht: de grens tussen voltooid leven en stapeling van ouderdomsaandoeningen zou nog tot rechtspraak kunnen leiden. Maar ik denk inmiddels dat dat waarschijnlijk niet gaat gebeuren. Dat een arts euthanasie verleent aan iemand zonder een medische aandoening, is uitgesloten.” Er is wel een verschuiving, er kan nu toch meer dan tien jaar geleden? “Dat is niet zo.”

Graag verhuizen, maar niet naar ‘kippenhok’

‘Een huisje met een tuintje.’ ‘Een betaalbare bungalow.’ En: ‘Niet naar een kippenhok’. Eigenlijk zijn de wensen van veel Tilburgse ouderen die willen verhuizen heel simpel. Tot het op de uitvoering aankomt. “Het is verdomd lastig om locaties te vinden”, klinkt het in het Brabants Dagblad. De oplossing voor het tekort aan seniorenwoningen? “Laat ons aan de gang gaan”, zegt ontwikkelaar Hendrik Roozen. Zijn handen jeuken om te bouwen voor ouderen en starters, of beter: voor een combinatie van die twee groepen. “Nieuwe locaties moeten zo snel mogelijk aan snee komen.”

‘Eerst jonge senioren vaccineren’

Acht huisartsen doen de oproep om jongere senioren voor te laten gaan. Zij krijgen gewetenswroeging vanwege het Nederlandse vaccinatiebeleid, zo schrijft de groep rond de Rotterdamse huisarts Charlotte van Sassen in een opiniestuk op de website van Trouw. Volgens de acht huisartsen is het beter om eerst 50- tot 75-jarigen te vaccineren, te beginnen met de mannen. Omdat zij een hogere levensverwachting hebben dan 90-plussers, levert dat een grotere gezondheidswinst op, schrijven ze.

‘Het afstrepen van bejaarden gaat door’

Met elke nieuwe coronagolf laait de discussie op over de opname van bejaarde zieken op de ic, schrijft Nausciaa Marbe in haar column in de Telegraaf. Haar conclusie: het afstrepen van bejaarden gaat door. IC-arts Hugo Touw polariseert volgens haar: als de bejaarden ermee akkoord gaan eerder te sterven, kunnen de jongeren normaal leven. Als we ook de politiek zover krijgen om dit in te zien, kunnen we zonder lockdown. Dat is volgens Marbe weer iets dat velen graag horen: hoe hun leven fijner wordt in deze ramptijden, ook al moeten anderen ervoor dood.

‘Breng het vaccin naar de mensen toe’

ANBO maakt zich grote zorgen dat senioren zich door het slechte weer nu niet laten vaccineren bij een van de centrale priklocaties. “Zij wachten totdat ze bij de huisarts terecht kunnen. Maar dat gaat nog wel weken duren. Wij vinden dat de vaccins tegen het coronavirus al in februari naar de mensen toe moeten worden gebracht.” Bij de Corona Advieslijn van ANBO komen reacties binnen van mensen op hoge leeftijd die wachten totdat ze de prik van de huisarts krijgen. “Dat gaat nog zeker tot in maart duren, terwijl voor deze doelgroep iedere dag telt.

Ouderen versus jongeren

Maak het leven van ouderen niet nog ondraaglijker, schrijft een lezer van NRC. “Ouderen versus jongeren, waarbij ouderen moeten accepteren dat ze plaats moeten maken als dat gevraagd wordt, liefst vrijwillig en op voorhand, en desgewenst ook door hun leven op te geven.” Als deze crisis voorbij is, “hoor ik de stemmen al die zeggen dat we die ouderen maar eens uit al die grote fraaie huizen moeten gaan zetten”. Vervolgens hebben ouderen “straks natuurlijk ook minder, in ieder geval geen vanzelfsprekend recht op een ziekenhuisplek”. “En al dat opgepotte geld van die ouderen, hebben ze dat wel nodig?”

Eenzaamheid jongeren grotere impact zorgkosten

Ernstig eenzame mensen maken tot 50 procent hogere zorgkosten dan mensen die zich niet eenzaam voelen. Dat blijkt volgens NRC uit onderzoek van de Universiteit Maastricht. Vooral bij jongvolwassenen speelt eenzaamheid een grote rol in zorgkosten. Eenzaamheid wordt vooral als probleem van ouderen gezien – 85-plussers zeggen zich het eenzaamst te voelen – maar heeft bij jongvolwassenen een grotere impact op zorgkosten. “Onder ouderen is eenzaamheid meer geaccepteerd, het is iets wat bij een laatste levensfase hoort. Bij jongeren kan het effect van eenzaamheid daardoor groter zijn.”