Vergrijzing mega-thema voor de politiek

Vergrijzing gaat de hele samenleving aan, schrijft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in een rapport dat vandaag verschijnt. Volgens voorzitter Jet Bussemaker ontbreekt dat oog voor samenhang in politiek en beleid, zegt zij in NRC en het AD.

Migratie, bestaanszekerheid en wonen: ja, die thema’s krijgen volop aandacht in Den Haag. Maar let nou op, politici: vergrijzing is een méga-thema”’, zegt voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving Jet Bussemaker (64), tevens oud-minister en -staatssecretaris (PvdA). Over vijftien jaar is een kwart van de Nederlanders 65-plus: dit is geen ouderenvraagstuk, dit gaat de hele samenleving aan, schrijft het adviesorgaan (RVS) deze maandag in het rapport Het rimpeleffect.

Doorbraken forceren

Bussemaker roept volgens NRC de politiek eigenlijk op tot een Grote Visie op de verouderende samenleving. Acht zij de huidige politiek daartoe in staat? Bussemaker: “Ik wil met dit advies niet te veel in politiek vaarwater terechtkomen. Laat ik me hiertoe beperken: de formatie, straks na 29 oktober, kun je natuurlijk op een heel andere manier inrichten. Door thema’s leidend te maken en je niet blind te staren op: welk departement doet wat. En dat je ook in een regeerakkoord regelt dat bewindspersonen echt doorbraken kunnen forceren, door de muren van de ministeries heen.”

Veel ouderen willen bijdragen

“En tegelijk”, aldus de voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in NRC, “ zeggen wij als raad tegen iedereen die het aangaat: wacht niet op de politiek. Wat dat betreft is maatschappelijke onderstroom hoopgevend want die staat bol van het initiatief. Vrijwilligers in Zeeland die samen een dorpswinkel in leven houden. Dorpsauto’s in de Betuwe, met vrijwillige chauffeurs, voor korte ritten naar de supermarkt. Buurthuizen gerund door vrijwilligers. En let op, hè: die vrijwilligers, dat kunnen jongeren zijn, maar zijn óók vaak ouderen. De neiging is ‘ouderen’ te zien als kwetsbaar, maar velen van hen zijn gezond en willen iets bijdragen, omdat ze het leuk vinden en betekenisvol. De overheid moet die initiatieven veel meer gaan omarmen.”

Langer thuis  vraagt om voorzieningen

De overheid wil ouderen langer zelfstandig thuis laten wonen, maar staat tegelijkertijd toe dat voorzieningen in hun wijk wegvallen. Die tegenstrijdigheid typeert het ouderenbeleid, zegt Bussemaker in het AD. “De vergrijzing raakt alle Nederlanders. Neem wonen voor ouderen: bekijk dat samen met het perspectief van jongeren. Wil je de kinderopvang verbeteren, kijk dan meteen ook naar dagbesteding voor ouderen.”

Woon- en leefomgeving betrekken

De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving schrijft dat de huidige aanpak een ‘kluwen’ is. Waar zou Bussemaker  beginnen met ontknopen? “Zoek concrete punten waar je samenhang kunt creëren, bijvoorbeeld bij werk en zorg of bij wonen. Betrek de woon- en leefomgeving veel meer, stimuleer buurtprojecten: niet alleen voor ouderen, maar ook voor jongeren. Want als een gemeente voor hen prettig blijft, is er ook minder krimp.”