Agent voor de deur komt je helpen – of bestelen

Het oplichten van ouderen door nepagenten gebeurt zo massaal en uitgekiend dat de politie in NRC spreekt van georganiseerde criminaliteit.

In 2024 waren er achtduizend incidenten met nepagenten, een optelsom van aangiftes en meldingen van mislukte pogingen. In 2023 ging het nog om vijfhonderd incidenten. Oplichters mikken bijna zonder uitzondering op ouderen. Zeventigers, tachtigers, negentigers. Ouderen zijn vaak thuis, wonen vaak alleen en hebben in hun lange levens enig vermogen verzameld. Sieraden, erfstukken, contant geld.

“En ouderen hebben ontzag voor gezag”, zegt Sybren van der Velden Walda , projectleider high impact crimes bij de landelijke politie, in NRC. Een steeds groter deel van zijn tijd wordt opgeslokt door de bestrijding van deze oplichters. “Te schofterig voor woorden wat ze ouderen aandoen.” En de politie zelf heeft er ook last van, vertelt hij. “Dat merken we tijdens buurtonderzoeken na een woninginbraak. Dan staan mijn collega’s van recherche voor de deur, in burger, met alleen een politiejasje aan. Mensen doen gewoon niet meer open.”

Georganiseerde criminaliteit

Het is georganiseerde criminaliteit die, zegt Van der Velden Walda, vermoedelijk is voortgekomen uit de babbeltruc van de ‘bankhelpdeskfraude’.“We drukken het ene probleem de kop in en dan verzinnen ze gewoon een nieuwe manier om mensen op te lichten.” De misdadigers gebruiken belscripts en hun rollen zijn fluïde, zegt in NRC een officier van justitie bij het OM in Den Haag, gespecialiseerd in gedigitaliseerde criminaliteit. “Soms zijn ze bankmedewerker, dan verbinden ze door naar een politieagent, dan weer naar een verzekeraar.”

Twee van de tien keer beet

Ze werken vanuit woonhuizen, vanuit vakantiehuisjes met op de achtergrond een bandje met kantoortuingeluiden. Soms zitten ze in echte callcenters, de politie viel er vorig jaar binnen bij één. Zaten ze daar met tien man, headsets op. En maar bellen. “Het is de wet van de grote getallen”, zegt Van der Velden Walda. ,,Bij elke tien telefoontjes hebben ze twee keer beet.” Ze slaan overal in Nederland toe maar richten zich vaak op één gebied per keer, waar de ophalers en chauffeurs al rondrijden, wachtend op adressen.