Woningaanpassing stel je het liefst uit

Should we stay or should we go? Het is het dilemma van ouderen die in een eengezinswoning wonen. Voor de ouders van architect Pieter Graaff was die kwestie niet urgent, tot ze hem vroegen om mee te denken over hoe ze, ‘wanneer het nodig is’, beneden zouden kunnen slapen. Maar wanneer is het nodig? Kun je je huis klaarmaken voor je oude dag zonder nu al in te leveren op woonkwaliteit? En moet je dat wel willen? Graaff schrijft er over op Platform Gras.

“Niet verhuizen uit je grote huis is één ding, maar je huis actief verbouwen om er zo lang mogelijk te kunnen blijven, voelt toch anders. De verbouwing is een oplossing voor de situatie van mijn ouders, maar draagt niet bij aan de doorstroming op de woningmarkt. Het staat symbool voor de dilemma’s waar veel empty-nesters mee te maken krijgen.”

Financieel niet aantrekkelijk

Vaak is het financieel niet aantrekkelijk om te verhuizen,constateert Graaff op Platform Gras. En zolang je de trap nog op en af kunt, is er geen noodzaak. Als je kinderen niet om de hoek wonen is het bovendien wel prettig om de logeerkamers aan te houden. “Aanpassingen aan je woning stel je het liefst zo lang mogelijk uit. Vaak willen mensen wel kleiner wonen, maar vinden ze geen aanbod in de buurt. Doorslaggevend is hun sociale netwerk. Meer nog dan een traplift stelt het mensen in staat om zelfstandig te kunnen – en willen! – blijven wonen.”

Niet alleen technisch benaderen

Uiteindelijk is volgen Graaff de grootste vraag niet of iets kan – er zijn genoeg voorbeelden van goede woningaanpassingen – maar vooral of en wanneer je het wilt. “Zo gaat ook de vraag wat er met de bovenverdiepingen kan pas leven als je iemand kent die geen huis kan vinden en daar wel wil wonen. We moeten dit onderwerp, kortom, niet alleen technisch benaderen, maar vooral ook sociaal.”

Ontwerpen vanuit sociale relaties

Dat betekent soms uitstelgedrag faciliteren, schrijft Graaff op Platform Gras, soms meer veranderingen toestaan – zoals uitbouwen en splitsen – en bovenal ontwerpen voor en vanuit sociale relaties. “Gemeente, corporaties en ontwikkelaars kunnen hierop sturen door ruimte te geven aan mensen die niet alleen met hun eigen woonwens bezig zijn, maar ook met die van een ander. Die kunnen ze aantrekken met concepten zoals Wonen voor Elkaar of door het opzetten en ontwikkelen van een beheercoöperatie.”

Meerdere generaties

Dit kan in bestaande bouw, in collectieve nieuwbouw voor meerdere generaties of in een combinatie: door wél appartementen bij te bouwen in bestaande buurten, aldus Graaff:  Wanneer we bouwen om sociale netwerken te versterken kunnen we de noodzaak van informele zorg én de doorstroming op de woningmarkt een stap verder helpen.