De dood nog vaak onbespreekbaar

De dood is bij Marieke van Beek uit Apeldoorn een normaal gespreksonderwerp, ook voor haar kinderen. In de maatschappij is het onderwerp nog een taboe, stelt de regieverpleegkundige ouderenzorg in de Stentor. Dat merkte ze bijvoorbeeld toen haar dochter een spreekbeurt hield.

“Afgelopen schooljaar heeft mijn dochter in groep 7 haar spreekbeurt gehouden over ‘de dood’. Ze vindt alles rondom de dood boeiend en wil daar graag van alles over weten. Toen zij met dit onderwerp kwam voor haar spreekbeurt, was dit voor mij vanzelfsprekend. De juf vond het onderwerp te spannend voor de klas en gaf de leerlingen de keuze om wel of niet bij de spreekbeurt aanwezig te zijn. Gevolg: de helft van de klas is naar de gang gegaan en heeft haar spreekbeurt niet bijgewoond.”

Maatschappij

“Dit stuk is geen kritiek op het handelen van de juf’, schrijft Van Beek in de Stentor. “Zij is verantwoordelijk voor de klas en maakt daarop haar keuzes die ik respecteer. Had dit anders gekund? Ik denk het wel. Het is namelijk, volgens mij, het resultaat van hoe we als maatschappij omgaan met de dood. Helaas.”

Taboe

In de maatschappij hebben we de dood gemaakt tot taboe, aldus Van Beek. Ze ziet het in haar werk. “We hebben de zorg voor onze ouderen gemedicaliseerd met bijna oneindig veel mogelijkheden, waardoor de dood nauwelijks bespreekbaar is. Een extra tabletje, behandeling of onderzoek wordt besproken, niet de onoverkomelijke achteruitgang door ouderdom. Niet de wensen in de laatste levensfase en de wensen rondom sterven.

Ontreddering

Dit zorgt geregeld voor ontreddering bij familie als ze voor een keuze staan om wel of niet een behandeling in te zetten. Kiezen voor geen behandeling wordt gezien als je naaste de dood in sturen, in plaats van kiezen voor comfort en kwaliteit van leven. De dood voelt als falen en niet ‘alles gedaan hebben’. Van Beek roept op de dood als normaal onderdeel van het leven te gaan zien. “En laat dat doorwerken in de zorg, waarbij de dood nog vaak onbespreekbaar is.”