Vrijwilligers vangen heel veel zorg af

Vrijwilligers van buurtcentra kunnen volgens de Volkskrant zorgverzekeraars veel geld besparen. Hoeveel? Dat is onderzocht in Sociaal Centrum Eijsden in Zuid-Limburg, waar honderd vrijwilligers werken en één betaalde kracht.

Hoogleraar gezondheidseconomie Marcel Canoy herkent een patroon in het succes van het centrum in Eijsden. ‘Het begint onderop met een paar enthousiastelingen die wat willen doen voor de wijk of het dorp’, zegt hij in de Volkskrant. ‘Dan groeit het uit tot een activiteiten- en zorgcentrum dat draait op heel veel vrijwilligers – Nederland is wereldkampioen vrijwilligerswerk. Vervolgens komt het moment dat een betaalde kracht dat geheel moet coördineren. En dan begint de zoektocht naar het geld voor die professional.’

Niet altijd zorgantwoord nodig

Dat zo’n dorps- of wijkondersteuner, krachtenbinder of ‘doorbijter’ elke euro die hij of zij kost dubbel en dwars waard is, lijdt geen twijfel, omdat vaststaat dat vrijwilligerswerk in centra zoals dat in Eijsden waardevol is. ‘Feitelijk vangen vrijwilligers heel veel zorg af’, legt Canoy uit, ‘waardoor de druk op die zorg minder kan worden.’ Een zorgvraag vraagt immers niet altijd een zorgantwoord.

Honderd sociale centra

Canoy schat in de Volkskrant dat verspreid door Nederland tegen de honderd sociale centra ‘in hetzelfde schuitje zitten’ om de financiering rond te krijgen. Verder zijn er in dorpen en stadswijken circa drieduizend kleinere initiatieven, aldus in de Volkskrant Nederland Zorgt Voor Elkaar. ‘Die kunnen doorgroeien naar zoiets als hier in Eijsden, bijvoorbeeld door de krachten te bundelen.’

Minder zorg, minder kosten

Het kosten-batenonderzoek van Canoy levert een wat hem betreft glashard cijfer op: elke euro die de krachtenbinder in Eijsden kost, spaart zes euro aan zorgkosten uit. ‘Zorgverzekeraars hebben minder kosten omdat er minder zorg hoeft te worden verleend, met minder huisartsenconsulten, minder wijkzorg, minder ggz en minder medicatie. En gemeenten hebben minder kosten doordat er minder aanspraak wordt gemaakt op de Wet maatschappelijke ondersteuning.’

Een euro levert tien euro op

Canoy moest zich beperken tot zorgbaten die objectief in geld konden worden gevangen. ‘Ik schat dat in werkelijkheid de verhouding een op tien is: een euro aan kosten voor een betaalde kracht levert tien euro op.’

Structurele financiering

Zien zorgverzekeraars deze hoogrenderende investering ook zo? Willen zij de kosten voor vrijwilligerscoördinatoren dragen? Canoy presenteerde zijn ‘Eijsden-onderzoek’ donderdag aan onder meer zorgverzekeraars CZ en VGZ en was volgens de Volkskrant tevreden over de uitkomst. ‘Ze betalen de kosten voor de krachtenbinder in Eijsden de komende drie jaar en gaan een structurele financiering bedenken voor vergelijkbare centra in Nederland.’

Meer welzijn, minder eenzaamheid

Een regioadviseur van VGZ is in de Volkskrant wat minder concreet: ‘We zien samen met gemeenten en zorgverzekeraar CZ zeker mogelijkheden om bij te dragen.’ De zorgverzekeraar ziet in de Eijsdense krachtenbinder de ‘smeerolie’ voor meer welzijn en minder eenzaamheid. ‘Het omkijken naar elkaar kan ervoor zorgen dat mensen minder gauw bij de zorg hoeven aan te kloppen.’