Toenemende angst anderen tot last te zijn

De angst anderen tot last te zijn is toegenomen, ziet Annemarieke van der Woude, predikant en geestelijk verzorger. Die kant van het euthanasiedebat vraagt meer aandacht, schrijft zij in Trouw.

Het aantal complexe en ingewilligde euthanasieverzoeken, zoals bijvoorbeeld van mensen met dementie, maar ook van mensen met een psychische aandoening, neemt gestaag toe. Van der Woude neemt in Trouw 2009 als meetpunt. Vijftien jaar geleden waren er twaalf meldingen van euthanasie bij dementie. In 2023 ging het om 336 mensen, van wie er acht op het moment van de uitvoering diep dement en wilsonbekwaam waren. Zij stierven op basis van een eerder opgestelde, schriftelijke wilsverklaring. Er waren in 2009 geen meldingen van euthanasie bij psychiatrische problematiek, tegenover 138 meldingen in 2023.

Wat zegt dit over de samenleving

“De kwestie die mij bezighoudt, is wat het zegt over onze samenleving dat steeds meer ouderen met dementie, maar ook jongeren met een psychische aandoening, willen sterven”, aldus Van der Woude in Trouw. “Geen enkel euthanasieverzoek is hetzelfde, maar ook geen enkel verzoek wordt in een vacuüm genomen.”

Angst voor diagnose dementie

Uit haar tijd als geestelijk verzorger in een verpleeghuis en als predikant weet Van der Woude “hoe angstig mensen kunnen zijn om de grip op hun leven kwijt te raken en de diagnose ‘dementie’ te krijgen. De ontoereikende verpleeghuiszorg, door gebrek aan geld en personeel, voedt die vrees.”

Discussie voltooid leven

Daarnaast heeft Van der Woude gemerkt, schrijft zij in Trouw, dat de discussie over ‘voltooid leven’, zonder dat daar nu een wettelijk kader voor bestaat, iets heeft veranderd in de hoofden van mensen. “De vanzelfsprekendheid om te blijven leven, ook in de hoge ouderdom, is aan het wankelen gebracht. De overtuiging anderen tot last te zijn, ook al is die misplaatst, kan existentiële twijfel verder aanwakkeren: ‘Zou euthanasie misschien iets voor mij zijn?’”