Verloop alzheimer beter voorspelbaar

Artsen kunnen dankzij een nieuw rekenmodel beter aangeven hoe snel patiënten met alzheimer achteruitgaan en hoelang ze nog thuis kunnen wonen. Zo krijgen patiënten meer grip op hun toekomst. Het AD en NRC berichten hierover.

Het is volgens het AD vaak een van de eerste vragen van patiënten die net een diagnose alzheimer hebben gekregen: wat nu? Hoe snel gaan ze hulp nodig hebben? Het enige wat zeker is, is dat patiënten achteruitgaan. Hoe snel dat gaat, verschilt per patiënt en dat maakt mensen onzeker.

Rekenmodel

Om patiënten toch te kunnen helpen, ontwikkelde Alzheimercentrum Amsterdam een rekenmodel waarmee de achteruitgang bij alzheimer kan worden voorspeld. Want misschien vergeet de patiënt nu af en toe iets, maar is er nog niet per se sprake van dementie. Hoe snel wordt het geheugen slechter? Hoelang duurt het nog tot de diagnose dementie komt? En hoelang duurt het voordat die patiënt niet meer zelfstandig kan functioneren?

Grafiek voor vijf jaar

Precies vertellen wanneer een patiënt wat kan verwachten, gaat niet. Artsen kunnen wel per patiënt met milde geheugenproblemen of alzheimer informatie in het rekenmodel zetten: geslacht, leeftijd, uitslagen van een MRI-scan, informatie uit hersenvocht, scores van een geheugentest. Daar rolt vervolgens een grafiek uit waarin te zien is hoe snel een patiënt de volgende vijf jaar achteruitgaat.

In de toekomst een app

“Dit voorspelmodel kan artsen helpen om het gesprek met patiënten te voeren”, zegt Wiesje van der Flier, directeur onderzoek van het Alzheimercentrum van het Amsterdam UMC, in NRC. Vooralsnog is er alleen een prototype voor wetenschappelijk gebruik. Over een aantal jaar, is het idee, komt er een app die artsen in de praktijk kunnen gebruiken.

Achteruitgang vertragen

Artsen zijn meestal voorzichtig met prognoses. “Vaak met het argument: er is toch niets aan te doen. Maar stel dat patiënten gezonder gaan leven of er een medicijn komt dat achteruitgang kan vertragen”, zegt Van der Flier, “dan kun je met dit model laten zien hoeveel effect zo’n interventie heeft op de voorspelde achteruitgang.”

Taal om met patiënten te praten

Hoewel patiënten en hun naasten met het voorspelmodel beter weten wat hun te wachten staat, zijn de marges volgens NRC nog steeds groot. En ze worden groter naarmate je verder in de tijd kijkt. Dat inzichtelijk maken is volgens Van der Vlier ook de kracht van het model. “De uitkomsten geven taal om met patiënten te praten, ook over onzekerheden. De belangrijke rol voor artsen is om de prognose te vertalen naar antwoorden op hun vragen.”