Opinie: Met nieuwe woonmodellen plaats je huisjesmelkers buitenspel

De crisis op de woningmarkt bestrijd je niet enkel door te bouwen. Iedereen zijn eigen tuin en trampoline? Onmogelijk. Kijk eens naar de nieuwe woonvormen voor ouderen, dat bevordert de doorstroming, betoogt Sjoerd Nienhuys.

Redactie21 juni 2021, 18:05
Woonwijk in Almere. Beeld raymond rutting / de volkskrant

De huidige woningprijzen en woningnood zijn het resultaat van bevolkingsgroei de individualistische levensstijl en een slecht of onvoldoende gereguleerde bouwwereld. Het kapitalistische vrije marktprincipe. De bevolkingsgroei werd slechts weinig versterkt door directe import en wat meer door de bevolkingsgroei van die import. De individualistische levensstijl is de grootste invloedsfactor op het woningtekort.

Terwijl er 50 jaar geleden gemiddeld vier personen in een gezinswoning woonden, zijn dat er tegenwoordig slechts twee. Iedereen wil een eengezinswoning met een tuin, een hond, een kat, een auto, een kind en een trampoline. Oh ja, en twee elektrische fietsen. Zelfs als je alle weilanden rond de steden volbouwt, gaat dat niet lukken. De grond en de infrastructuur in olievlek dorpen worden daardoor steeds duurder en dus worden de woningen duurder, en ook de zorg voor het steeds grotere aantal zelfstandig of alleenwonende ouderen, die niet meer uit hun riante woning (al jaren zonder kinderen) willen verkassen, maar ondertussen wel vereenzamen.

Bejaardentehuis

Die fitte en gezonde senioren willen helemaal niet naar een bejaardentehuis, maar de bouwwereld heeft bijna geen alternatieve groepswoonruimte voor ze ontwikkeld. Een woonmodel waar niet iedereen een eigen vaatwasser, wasmachine, bladblazer, BBQ, auto, extra logeerkamer, hobbykelder of grasmaaimachine meer heeft. Met het oog op een duurzamere toekomst moeten er woonmodellen komen die meer gemeenschappelijk hebben, minder woonruimte in beslag nemen en beter gebaseerd zijn op samenwerking waarbij fitte senioren in deeltijd de echte oudjes kunnen ondersteuren, naast de medische zorg. Dat verlicht die reguliere zorg, vermindert eenzaamheid en geeft voor beiden meer zin in het leven.

Vrije markt

De organisatie van dergelijk woonmodellen moet niet aan de vrije markt worden overgelaten, maar gestimuleerd onder de sociale woningbouw. In verouderde stadswijken, met door woningcorporaties te renoveren straten, kan je iedereen aanschrijven en bezoeken en senioren selecteren die gezamenlijk naar een groepscomplex willen verhuizen buiten de randstad. Samen overleggen over de woonbehoeften. Plannen met een woningbouwcorporatie in de nieuwe locatie en het groepsproject ontwikkelen. Bij een flink aantal verhuizingen kunnen dan hele straten als pakket worden gerenoveerd. De economisch gebonden blijvers moeten dan tijdelijk naar een wisselwoning. Huisjesmelkers en onroerendgoedbeleggers moeten dan verplicht integreren in nieuwe woningcorporaties of verplicht verkopen (wettelijk), maar die nieuwe woningcorporaties mogen dan niet opnieuw een melkkoe worden van de overheid.

Sjoerd Nienhuys, Hilversum

Overwaarde explodeert: toch camper of verbouwen?

Met de pensioenen gaat het beroerd, maar oudere huiseigenaren zien wel hun overwaarde exploderen. Dat opent vanwege de lage rente alsnog kansen voor die gedroomde camper of verbouwing, zeggen experts in de Telegraaf.

“Ouderen denken vaak dat er minder kan naarmate je ouder wordt. Het tegendeel is waar”, zegt directeur Mark de Rijke van De Hypotheekshop. “De mogelijkheden voor ouderen zijn juist groter dan ooit, dankzij de hoge overwaarde en de lage rente. Bovendien zijn de leenregels voor ouderen versoepeld.” Hij schetst als voorbeeld dat een aflossingsvrije lening van €50.000 nog maar netto €71 per maand kost.

Woning aanpassen

Directeur Ellen Hensbergen van Munt Hypotheken ziet er niet verkeerds in: “Het geld zit nu vast in stenen. Als jij een klein pensioen hebt en jij kan hierdoor iets meer besteden, waarom niet? Zolang het maar op een duurzame manier wordt uitgeleend.” Hensbergen ziet een nuttige toepassing in het levenloopbestendig maken van de woning: “Ouderen willen graag lang in hun woning blijven wonen. Bejaardentehuizen zijn niet meer wat ze vroeger waren. Dus dan lenen ouderen om hun woning aan te passen.”

Prima optie

Ook André De la Porte van Vereniging Eigen Huis vindt een aflossingsvrije lening voor ouderen een prima optie. “Die hypotheekrente kun je niet meer aftrekken, maar dat scheelt bij de huidige lage rente toch weinig. En waarom zou je als je 75 jaar bent kiezen voor een duur aflossingsschema van 30 jaar?”