Gouden eeuw van filantropie

‘Ik was laatst bij een tentoonstelling in het Dordrechts Museum. Over de schilder Jan Veth, prachtig was het. Maar wat daar rondloopt! Allemaal well-to-do ouderen. En die gaan allemaal dood.” Misschien een vreemde observatie voor een museumbezoeker, schrijft Trouw, maar niet voor Theo Schuyt. Als hoogleraar filantropie aan de Vrije Universiteit houdt hij zich bezig met geven, schenken, financieel steunen en nalaten.

Grootste vermogensoverdracht ooit

Al decennia ergert Schuyt zich eraan dat er zo negatief over ouderen wordt gesproken. “Alsof ze een groot probleem zijn, een last voor de samenleving. Terwijl deze groep de komende twintig jaar voor de grootste vermogensoverdracht op de volgende generatie in de hele Nederlandse geschiedenis gaat zorgen. In de Verenigde Staten spreken ze over the Golden Age of Philanthropy (de gouden eeuw van filantropie). Die is ook in Nederland gaande.”

Betekenisvol geleefd hebben

Er zijn op dit moment niet alleen veel vermogende mensen, ze zijn ook vaker dan vroeger alleen of hebben weinig erfgenamen. Schuyt ziet in Trouw nog een maatschappelijke trend: de ‘do-it-yourself-mentaliteit’. “We willen betekenisvol geleefd hebben. Wat is er dan mooier dan iets nalaten? Aan een ziekenhuis, een culturele instelling, noem maar op. Al dan niet met je naam eraan verbonden.” En “mensen zien dat de overheid niet overal genoeg geld meer voor heeft”.

Community-vorming het toverwoord

Ieder museum, ieder orkest, maar ook iedere hockeyvereniging kan giften van particulieren krijgen. Zeker nu zoveel welvarende ouderen veel te vergeven hebben. Maar daar moet je wel wat voor doen. “Je moet de mensen uitnodigen om te geven.” Betrokkenheid is zijn toverwoord. Community-vorming. Teylers Museum, het Rijksmuseum, Singer Laren: dit zijn enkele van de goede voorbeelden. Zij hebben vriendenkringen waar ze goed voor zorgen. “

Nieuwe maatschappelijke betrokkenheid

Bij de ontzuiling zijn veel van de logische verbanden waarbinnen geschonken werd – een katholieke of gereformeerde universiteit of ziekenhuis, de hulporganisatie waaraan de kerk zich had verbonden – opgeheven. Nu ontstaan nieuwe netwerken van maatschappelijke betrokkenheid, ziet Schuyt volgens Trouw. ‘Een fantastische oplossing’ voor de toekomst.