VerpleegThuis als perspectief

Teun Toebes, 22-jarige student Zorgethiek en Beleid, deelt in Utrecht keuken, badkamer en wc niet met medestudenten maar met mensen met dementie. Hij schreef er een boek over, dat deze week verschijnt en dat ook de aandacht trekt in politiek Den Haag: VerpleegThuis.

De verpleegzorg is volgens Teun Toebes een veiligheidsdienst geworden. ‘De mensen met een haperend brein zijn daarvan het slachtoffer want zij worden uitgesloten van de samenleving en niet meer als gelijkwaardig beschouwd’, zegt hij in het AD. Aan de goede zorgen en intenties van het personeel ligt het niet, zegt Toebes. Maar zorgverleners hebben nauwelijks ruimte om vanuit hun gevoel te werken. ‘We hebben dit systeem gecreëerd, wij zijn de enigen die het kunnen veranderen.’

Steriel wereld

In het boek beschrijft hij een steriele wereld vol veiligheidsmaatregelen en nepplanten, aldus de Volkskrant: Waar de godganse dag de televisie aanstaat om de stilte maar te doorbreken, aangezien bezoek grotendeels wegblijft. Waarin volwassen mensen verplicht worden om mee te doen aan recreatieve activiteiten – áls die er al zijn – waar ze hun leven lang nooit zin in hebben gehad. Moeten luisteren naar smartlappen, of ze daar nou van houden of niet.

Handen in het haar

Wie Toebes hoort en volgt op Instagram kan gaan denken dat mensen met dementie alleen maar lief en gezellig zijn. Terwijl ze toch ook driftaanvallen hebben, schelden, in deliers raken en agressief kunnen worden. ‘Dat wil ik niet tegenspreken. Ik heb als verpleegkundige ook met de handen in het haar gezeten als iemand een andere realiteit had dan ik. Toen gaf ik medicatie. Achteraf heb ik daar spijt van. Want was dat nou de oplossing?’

Naar Den Haag

Toebes wordt vaak uitgenodigd in verpleeghuizen die nieuwe plannen aan hem voorleggen. ‘Er zijn veel mooie initiatieven, maar vaak zijn ze bedacht vanuit het professionele perspectief. Het perspectief dat ik heb, hoe het is om in een verpleeghuis te wonen, kennen zij nog helemaal niet.’ Zijn boek heeft al vóór verschijnen de belangstelling van minister Hugo de Jonge. De raadsadviseurs van premier Rutte zijn ook op bezoek geweest. En met bewoner Ad zal hij het boek in de Tweede Kamer aan voorzitter Vera Bergkamp gaan aanbieden.

Bewoner, familie en samenleving

“Teun legt een paar belangrijke dingen bloot”, zegt Martin den Hartog, voorzitter van de Raad van Bestuur van AxionContinu, waartoe het verpleeghuis waar Teun Toebes verblijft behoort. Den Hartog neemt Teuns kritiek serieus. Het liefst zou hij alle bewoners zelf laten kiezen, maar dat is niet altijd mogelijk, zegt hij in EenVandaag. “Je hebt niet alleen te maken met de persoon in het verpleeghuis, die vrijheid wil, maar ook met de familie die een valpartij wil voorkomen. En met de samenleving die ons vraagt om dingen op een bepaalde manier te doen.”

Vrijheid of veiligheid

Demissionair minister Hugo de Jonge onderschrijft in EenVandaag dat er veel regels zijn in verpleeghuizen. Of je voor vrijheid of voor veiligheid kiest is voor De Jonge net als voor verpleeghuisbestuurder Den Hartog een dilemma. “Teun stelt de vraag: ‘moet je wel alle leed willen voorkomen en tot welke prijs?’ Daarover hebben we het nu, dankzij hem en zijn huisgenoten.”

Bijzonder goede verpleeghuiszorg

En volgens De Jonge zijn we in Nederland gezegend met bijzonder goede verpleeghuiszorg. “Ik zie dat veel verpleeghuizen echt hun best doen om persoonsgerichte zorg te leveren.”

“Ze steken daar veel werk in. Er zijn ruim 40.000 mensen bij gekomen, tegen de stroom in. Ik wil geen onrecht doen aan die werkelijkheid. “Maar”, benadrukt hij, “ik wil ook geen afbreuk doen aan Teuns observatie dat het beter kan.”