Misbruikzaak verpleeghuis topje van de ijsberg

Een zorgmedewerker die bij twee demente bejaarden in bed kruipt en zijn weerloze slachtoffers bruut verkracht. De verdenking dat een 22-jarige medewerker van verpleeghuis Elisabeth in Breda ouderen seksueel zou hebben misbruikt, heeft volgens dagblad BN De Stem tot een golf van verontwaardiging geleid.

Ook oud-hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp is verontwaardigd. Maar verrast is hij niet. Volgens hem moeten we zeker niet denken dat we met strengere screening of regels dit probleem kunnen oplossen. Dat gaat niet lukken. “De enige manier om hier wat aan te doen is er open en eerlijk over zijn. Benoem het, praat erover, ook in het onderwijs voor zorgpersoneel.”

Vaak in de doofpot

Wat dat aangaat, prijst Westendorp in BN De Stem de manier waarop het verpleeghuis en zorginstelling Surplus waar Elisabeth onder valt, met deze zaak omgaat. “Ze zijn er in ieder geval mee naar buiten gekomen. Veel instellingen waar zoiets gebeurt zijn bang voor de negatieve publiciteit die het met zich meebrengt, het bekende naming en shaming. Daardoor verdwijnen veel misstanden in de doofpot, zaken waar we niets van horen. Dat is hier gelukkig niet gebeurd.”

Lagere drempel, meer meldingen

Juist door die doofpot weten we volgens BN De Stem niet hoe vaak seksueel misbruik in de zorg eigenlijk voorkomt. Wel blijkt uit cijfers van de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd dat het aantal meldingen fors toeneemt. Van ‘slechts’ 130 in 2020 naar 330 in 2023. De verpleeghuizen en de wijkverpleging waren goed voor 40 meldingen. Net als Westendorp denkt ook de inspectie dat de cijfers slechts het topje van de ijsberg zijn. Maar dat het aantal meldingen is toegenomen, wil volgens de dienst niet zeggen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag nu ook meer voorkomt. De inspectie vermoedt dat de drempel om zaken te melden verlaagd is.

Machtsongelijkheid aanpakken

Volgens Westendorp kan het pas beter worden ‘als we open en eerlijk zijn over het probleem en ondertussen ook de machtsongelijkheid in de zorg gaan aanpakken.” “Plekken waar de machtsongelijkheid minder groot is en dus ook minder kans op seksueel misbruik.”