De stille pijn bij dementie kun je zien

Pijnklachten van mensen met dementie worden in veel gevallen niet of onvoldoende behandeld, omdat ze niet worden herkend en omdat patiënten zelf niet duidelijk kunnen maken wat ze voelen, schrijft Trouw.

“Er is lang gedacht dat mensen met dementie pijn misschien wel voelen, maar er minder onder lijden. Dat klopt niet”, zegt Wilco Achterberg, hoogleraar ouderengeneeskunde aan Leiden UMC. “Bij dementie wordt pijn niet per se anders – het kan minder worden maar ook meer – maar de uiting ervan verandert”, voegt Annelore van Dalen-Kok toe. Zij promoveert donderdag bij Achterberg in Leiden op de ontwikkeling van een meetinstrument voor pijn bij dementie.

Ook zichtbaar voor familie

Er zijn in het verleden verschillende controlelijsten ontwikkeld voor het signaleren van pijnklachten bij mensen die die klachten niet kunnen uiten. Onderzoeken in verschillende landen hebben die vaak lange lijsten weten te reduceren tot vijftien indicatoren die in de ouderenzorg pijn zichtbaar kunnen maken. Die lijst kunnen familie en vrienden van mensen met dementie ook gebruiken, zeggen de Leidse onderzoekers; je hoeft er niet voor gestudeerd te hebben.

Samen leren en samen behandelen

Samen leren en samen behandelen wordt cruciaal voor de behandeling van pijn bij dementie, zeggen de Leidse wetenschappers. Van Dalen-Kok: “Verzorgenden zien een patiënt vaker dan de arts en kunnen veranderingen in uitdrukkingen en gedrag snel opmerken. Het zou ideaal zijn als ze die signalen samen met een arts kunnen beoordelen.”

Vijftien signalen van pijn

Als mensen pijn hebben maar dat niet of nauwelijks kunnen verwoorden, kun je dat herkennen aan:

Gezichtsuitdrukkingen: fronsen, ogen vernauwen, bovenlip omhoogtrekken, mond openen, gespannen uitdrukking.

Lichaamsbewegingen: verstarren, lichaamsdeel beschermen, verzetten tegen zorg, wrijven, rusteloosheid.

Stemgeluiden: pijnwoorden (au), schreeuwen, kreunen, mompelen, klagen.