Zeven jaar eerder 80 geworden

Mensen zagen hun ouders en grootouders in coronatijd zienderogen achteruitgaan. Versneld ouder geworden kan, maar valt het te keren, is de vraag in NRC.

Of er nou een ziekte, coronabesmetting, eenzaamheid of gewoonweg te weinig afleiding aan ten grondslag lag – het gevoel in korte tijd veel ouder geworden te zijn, is een gevoel waar 65-plussers het afgelopen jaar last van hadden. In NRC vertelt een 73-jarige man hoe hij zich 80 is gaan voelen. Ook in NRC onderzoeksgegevens van Groningse wetenschappers.

Niet slechts een gevoel

Het gevoel in korte tijd sneller ouder te worden hoeft niet slechts een gevoel te zijn, zegt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie en hoofd van het Radboudumc Alzheimer Centrum. Het kan werkelijk zo zijn. Volgens hem is het heel waarschijnlijk dat een grote groep ouderen versneld ouder is geworden tijdens de coronacrisis. Ook al was de periode van stilstand maar tijdelijk, en ook al werden zij zelf nooit ziek.

Schadestapeling

Die veroudering gaat sneller wanneer je schade ‘stapelt’, zegt Olde Rikkert. Dat kan door ziekte zijn, een ongeluk, maar ook door stress, ongezond leven of eenzaam zijn. „Wat je bij ouderen ziet gebeuren, is dat zij minder goed herstellen van lichamelijke, psychische of sociale schade. Zo’n ‘schadestapeling’ zorgt sneller voor een verlies van functies, omdat ze minder reserves hebben. En dan kan het opeens hard gaan.”

Weg terug altijd langer

De vraag is dan: kun je, eenmaal in zo’n vicieuze cirkel, de boel nog een halt toe roepen? Of is achteruitgang altijd onomkeerbaar? Daar is niet één antwoord op te geven, zegt Marcel Olde Rikkert. “Verouderen is nooit een lineair proces.” Als iemand in zo’n moeilijke periode het lopen opgeeft, en voortaan de rolstoel verkiest, dan is de kans groot dat iemand die functie onomkeerbaar kwijtraakt. “Maar veel vaker is trainen en reserves terugkrijgen best mogelijk. Je moet er vooral de motivatie voor kunnen opbrengen, en weten: de weg terug is altijd langer.”