Voor ouderen is dialect basiscommunicatie

Hoe ouder je wordt, des te nostalgischer ga je om met je moedertaal, aldus het Friesch Dagblad. “Je ziet dat mensen op oudere leeftijd terugvallen op de taal van hun jeugd.” Dat blijkt volgens Kristel Doreleijers (onderzoeker linguïstiek en taalvariatie bij het Meertens Instituut)  onder meer uit onderzoeken naar Nederlandse migranten in Canada, die aan het eind van hun leven weer Nederlands gingen spreken, terwijl ze in de tussentijd Engels spraken. Iets vergelijkbaars gebeurt bij oudere mensen die opgegroeid zijn met dialect. Zij vinden het prettig als er in hun eigen dialect met hen gesproken wordt. “Voor ouderen is dialect hun basiscommunicatiestijl. Ze spreken het automatisch.”

Klankkasten

In onder meer verzorgingshuizen is volgens het Friesch Dagblad  in toenemende mate aandacht voor het belang van de dialecten. Stichting Laudio zette een initiatief op poten met klankkasten, waarin audiofragmenten te horen zijn in verschillende dialecten. Ze staan inmiddels in diverse verzorgingshuizen door het hele land, weet Doreleijers. “Het initiatief slaat goed aan.” En er zijn meer initiatieven: zo zijn er woordenboeken van diverse streektalen en een ‘zorgzakbeukke’ (zorgzakboekje) voor zorgmedewerkers in Twente die werken met ouderen die dialect spreken.

Gericht op vroeger

Waarom juist voor ouderen die moerstaal weer zo belangrijk is? Dat heeft te maken met de werking van hun hersenen, denkt Doreleijers volgens het Friesch Dagblad. “Wat je op jonge leeftijd hebt geleerd, blijft het langste bewaard en wat je op latere leeftijd leert, raak je eerder kwijt. En ouderen zijn gericht op vroeger. De woorden van vroeger doen hen denken aan hun ouderlijk huis, aan hoe ze zijn opgevoed. Er is dus ook een verlangen naar de taal zoals die vroeger gebruikt werd. Je ziet dat veel ouderen het dan ook jammer vinden dat het dialect verdwijnt, terwijl ze zelf als ouder wellicht de keuze gemaakt hebben om hun kinderen niet met dialect op te voeden.”