Meer wantrouwen naar geneeskunde

Als klinisch ethicus op de grootste ic van Nederland stond Erwin Kompanje ruim veertig jaar voor dilemma’s over leven en dood. Hij zag volgens de Volkskrant zingeving belangrijker worden, maar ook de argwaan jegens de geneeskunde toenemen.

‘Nu de populatie ouder en zieker wordt, wordt steeds vaker de vraag gesteld: moeten we wel doorbehandelen, moeten we een 80-plusser überhaupt de ic nog wel aandoen? Een 80-jarige herstelt veel slechter dan een patiënt van 20. Het is een vraag die ouderen met hun naasten moeten bespreken, maar dat gebeurt vaak niet.’

Dat zegt klinisch ethicus Kompanje na ruim veertig jaar Erasmus MC. Wel of niet doorbehandelen is volgens hem ‘het meest praktische ethische dilemma, waarmee we geregeld worden geconfronteerd. Op een grote ic, zoals in Rotterdam, is bij acht op de tien patiënten die er overlijden de behandeling gestaakt. In Nederland bepaalt de arts of een behandeling medisch nog proportioneel is, dat is in de wet vastgelegd. Soms heeft de familie daar moeite mee en dan kan een ethicus belangrijk zijn.’

Wat blijft van iemands leven over

Vaak wordt dan eerst een zogeheten moreel beraad gehouden waarbij alle behandelaars, van de intensivisten en de verpleegkundigen tot soms zelfs de fysiotherapeut, bij elkaar komen en hun visie geven, aldus Kompanje in de Volkskrant. ‘Vroeger werd een behandeling alleen gestaakt als het lichamelijk niet meer ging, nu kijken we steeds vaker ook naar zingeving. Wat blijft er van iemands leven over als de artsen hebben gedaan wat ze konden? Dat is de vraag die een ethicus kan opwerpen.’

Vaker second opinion

Hoe vaak het voorkomt dat de familie niet wil dat artsen de behandeling staken, daarover zegt Kompanje in de Volkskrant  daarover geen cijfers te hebben ,’maar we merken dat het toeneemt. Families vragen vaker om een second opinion.’ In de coronajaren is een tweedeling ontstaan in de samenleving en dat heeft de gezondheidszorg geen goed gedaan. Het wantrouwen ten opzichte van de geneeskunde is groter geworden.’