Robot wordt nooit zorgmedewerker

Hoogleraar rehabilitatiegeneeskunde Hans Rietman van de Universiteit Twente onderscheidt in de Volkskrant drie rollen voor robots in de zorg: revalidatie, educatie en verpleging.

Rietman: ‘Het idee dat robots meerdere rollen zouden kunnen vervullen moeten we loslaten. Tien jaar geleden keken we uit naar robots die mensen uit bed konden helpen en begeleiden van de ene naar de andere kamer. Ze zouden net als echte zorgmedewerkers alles van A tot Z op zich nemen. Dat gaat niet gebeuren.’

Slimme apparaten om te helpen

Rietman keert technologie niet de rug toe, zegt hij in de Volkskrant. ‘We moeten het meer gaan hebben van domotica – de automatisering van processen – en van slimme apparaten die zorgmedewerkers bijstaan, bijvoorbeeld bij het optillen van mensen. Ook voorzie ik dat er veel sensoren komen, zodat zorgmedewerkers beter in de gaten hebben wat er speelt en waar mensen en objecten zich bevinden.’

Fantasie onontbeerlijk

‘Robots hebben geen fantasie, dat is het grote probleem’, zegt hoogleraar neuro-engineering Paul Verschure van de Radboud Universiteit in de Volkskrant. ‘Ik weet dat dit voor veel ingenieurs vloeken in de kerk is. Maar een vorm van fantasie is onontbeerlijk. Alleen met de gave om je mogelijke toekomstscenario’s voor te stellen, kun je anticiperen en proactief handelen. Als de robotica-industrie niet radicaal het roer omgooit, wordt het nooit wat met die ‘sociale’ robots, denkt Verschure.

Bewoners vinden het leuk

In verzorgingshuis Eduard Douwes Dekker in Amsterdam programmeert Thea Storm de robot voor de wekelijkse trainingen van ouderen. Zij heeft de indruk dat de bewoners, veelal mensen met dementie, de (gespeelde) interactie leuk vinden en eerder geneigd zijn om bewegingsoefeningen te doen of cognitieve trainingen als ze instructies krijgen van de robot. De laatste jaren verschijnen ook veel studies die daarop wijzen.

Dit helpt toch iets

En toch… had je Storm tien jaar geleden verteld dat dit de huidige stand van de techniek zou zijn, dan zou ze volgens de Volkskrant beteuterd hebben gereageerd. In feite is de robot een doorgeefluik van educatieve software. ‘Het is natuurlijk niet ideaal. Maar wat moeten we anders? We kampen straks met grote problemen door de vergrijzing. Dit helpt toch iets.’