Eenzaamheid maakt ouderen kwetsbaar

Bij Amsterdam UMC onderzoeken Emiel Hoogendijk en Hein van Hout de problematiek van ouderen. Zij zien dat welbevinden van ouderen staat of valt met sociale contacten, gezond eten, beweging en activiteiten, vertellen zij in het populair-wetenschappelijk tijdschrift JANUS van het umc.

“Eenzaamheid is voor niemand heilzaam, maar bij ouderen is het aantoonbaar slecht voor hun gezondheid’, zegt Hoogendijk. Het gaat bijvoorbeeld om gewichtsverlies, minder mobiel worden, verminderde spierkracht. Lever je op deze gebieden in,dan wordt je lichamelijke kwetsbaarheid groter, doordat bijvoorbeeld je kans op vallen toeneemt. “Dan kom je in een neerwaartse spiraal terecht.”

Leefstijlprobleem

“Eenzaamheid leidt tot stress, en stress is slecht voor het immuunsysteem. Wanneer het immuunsysteem verslechtert, leidt dat tot meer ziektes. En eenzaamheid heeft ook effect op de hersenen; je ervaart dingen anders wanneer je eenzaam bent.” Eenzaamheid leidt zowel fysiek als mentaal tot verslechterde gezondheid. ‘Daarmee zijn de effecten van eenzaamheid te vergelijken met leefstijlproblemen.”

Netwerk

Een goed netwerk helpt eenzaamheid te voorkomen,maar ook het type netwerk speelt een rol: “Alleen contact hebben met familie werkt minder goed dan op een divers netwerk kunnen leunen. Met vrienden en kennissen blijkt het makkelijker andere  dingen te bespreken of activiteiten te ondernemen.”

Digitale zeef

De huisarts of een ondersteunende verpleegkundige gaat van tijd tot tijd op bezoek bij oudere patiënten om te kijken hoe het met ze gaat. Die aanpak wordt te arbeidsintensief.  Die zorg kan doelgerichter en effectiever. Van Hout: “Wij helpen het informatiesysteem van huisartsen slimmer te maken. We reiken ze een algoritme aan, een soort digitale ‘zeef’ waarmee ze hoogrisicogroepen in hun patiëntenbestand eruit kunnen filteren.”

Signalen

Wanneer mensen kwetsbaar lijken kan de huisarts of verpleegkundige langs gaan. “Die let dan op signalen die wijzen op welbevinden. Is het huis een beetje netjes? Lukt het nog om een kopje thee te zetten? Kan de oudere nog redelijk lopen? Daaraan zie je hoe her met iemand gaat.”